بخش سایر شهرستان های استان اصفهان

[secret63 9]

دوستان مطالب در مورد سایر شهرستان های استان اص??هان رو ??قط در این تایپیک قرار دهند

[secret63 9]

اص??هان

آران وبيدگل

اردستان

نايين

نطنز

تيران وكرون

چادگان

خميني شهر

خوانسار

??ريدن

زواره

سميرم

شاهين شهر

شهرضا

??ريدن

??ريدون شهر

??لاورجان

قيصر

كاشان

گلپايگان

لنجان

مباركه

مورچه خورت

مهاباد

ميمه

نايين

نج?? آباد

 

نطنز

[secret63 9]

آران و بیدگل

 

شهرستانی در شمال شهرستان کاشان متشکل از دو بخش آران و بیدگل

 

امام زاده هاشم بن علی (ع) در بیدگل واقع است . شهرستان آران و بیدگل با جمعیتی بیش از ۱۰۰ هزار ن??ر، با دو بخش مرکزی و کویرات. با سه دهستان و4 شهر (آران وبیدگل- نوش آباد- ابوزیدآباد- س??یدشهر)و پانزده روستا در شمالی*ترین نقطه اص??هان واقع شده است. این شهرستان با وسعت ۶۰۵۱ کیلومتر مربع از شمال به دریاچه نمک و استان*های سمنان و قم، از غرب به شهرستان کاشان، از جنوب به نطنز و از شرق به اردستان محدود و از طریق دو جاده اصلی به کاشان و شبکه راه*های اصلی کشور مرتبط می*شود. آب و هوای این منطقه گرم و خشک با تابستانهای گرم و سوزان و زمستانهای سرد و خشک بوده و حداکثر دمای هوا در تابستان به ۴۸ درجه سانتیگراد و حداقل برودت هوا در زمستان به ۷ درجه سانتیگراد می**رسد .به لحاظ کویری بودن منطقه، ۱۹۰۰ کیلومتر مربع ( ۳۱ ٪ درصد مساحت شهرستان ) در تپه*های شنی قراگر??ته که در اصطلاح محلی به آن بند ریگ می**گویند. در اعماق و سطح زمینهای نواحی شمال شهرستان معادن غنی و ??راوانی وجود دارد که مهم*ترین آنها حوزه*های وسیع ن??ت و دریاچه نمک با وسعت ۲۰۰۰ کیلومتر مربع می**باشد . پس از ویرانی شهر باستانی سیلک (که تمدن ۷ هزار ساله دار د ) د راثر حوادث و تحولات گوناگون، آبادیهای کوچک و بزرگی به صورت قلعه و حصار پدید آمد و منطقه وسیعی به نام چهل حصاران شهرت یا??ت، سپس هر یک از قلعه*ها به مناسبتی نامگذاری شد. اصل واژه « آران » از » آرین » (نام دیگر قوم آریا ) و به معنای جایگاه مقدس، مکان گرمسیر و ... است. و « بیدگل » تغییر یا??ته ،( ویگل- شهرباستانی در کنار شهر قدیمی هراسکان) و (بی گل) می**باشد . اهالی آران و بیدگل مردمانی مهربان، قانع، میهمان نواز، مقاوم و خدا جویند. از دسترنج خویش می**خورند و همواره درامور خیر پیشقدم می**باشند. حضور در زیارتگاهها وامام زاده*ها، زیارت اهل قبور و برپایی مجالس و محا??ل دینی از رسوم پسندیده مردم این منطقه است . امامزاده هاشم ??رزند حضرت علی و حضرت ??اطمه بنت حسن عسکری خواهر امام زمان در بیدگل انتهای خیابان سیدالشهدامد??ون میباشند . همجواری شهرستان آ ران و بیدگل با تپه*های سیلک (نخستین خواستگاه مدنیّت یا شهرنشینی در جهان) با سابقهٔ ۷۰۰۰ سال که شهر نشینان سیلک را پس از ویرانی به آبادیهایی که بعدها به چهل حصاران عنوان یا??ت سکنی بخشید نشان از قدمت و سابقهٔ دیرینهٔ زندگی و حیات در این خطهٔ کویری است.وجود آثار و ابنیهٔ تاریخی ??راوان از دوره*های مختل??، بیانگر آن است که شهرستان آران و بیدگل، شهری تاریخی و دارای آثار و ابنیهٔ باقیمانده از آن دورانها می**باشد. از حدود ۸ ماه پیش عملیات اکتشا?? ن??ت در ۲ کیلومتری شمال شهرستان آران وبیدگل آغاز شد.این پروژه که توسط کارشناسان چینی اجرا می*شود بالاخره در عمق ۴۰۰۰ متری مو??ق به شناسایی ن??ت گردید.گ??ته می*شود ن??ت موجود دراین محل از جمله سبکترین و مرغوبترین ن??تهای جهان است

[secret63 9]

اردستان

 

شهرستان اردستان با مساحت ۱۱۵۹۱ کیلومترمربع و جمعیتی بالغ بر ۴۵۱۵۰ ن??ر در ??اصله ۱۱۸ کیلومتری شمال شرق مرکز استان اص??هان قرار دارد. این شهرستان از ۲ بخش، ۳ شهر، ۷ دهستان و ۳۰۶ روستای دارای سکنه تشکیل گردیده است. این شهرستان دارای ۸۰ اثر تاریخی است که ۳۰ اثر آن در ??هرست آثار ملی ثبت گردیده است.

 

اقتصاد اردستان به طور عمده بر پایه کشاورزی، باغداری ،دامپروری و صنایع دستی می**باشد. سطح زیرکشت این شهرستان حدود ۱۵ هزار هکتار است که با ۲۲۰ چاه عمیق و نیمه عمیق و ۴۶۷ رشته قنات آبیاری می**شود.

 

در راستای ایجاد اشتغال و ر??ع معضل بیکاری شهرستان، پیگیری احداث کارخانه ۳۵۰۰ تنی سیمان اردستان و کارخانه دنیای ??لز، همچنین معر??ی ۲۲۰ متقاضی سرمایه گذاری در بخش صنعت و معر??ی ۱۲ متقاضی بهره برداری از معادن از جمله مهم*ترین ??عالیتهای به عمل آمده جهت توسعه صنعت شهرستان اردستان است.

 

در بخش برق رسانی نیز در طول سالهای اخیر ۱۴۳ کیلومتر شبکه ??شار متوسط و ۲۴ کیلومتر شبکه ??شار ضعی?? احداث گردیده و همچنین ۸۰ دستگاه ترانس??ورماتور هوایی و زمینی نیز نصب گردیده است.

 

در بخش مخابرات نیز جایگزینی سوئیچ Emd ۲۰۰ شماره به دیجیتال و توسعه آن از ۴۰۰۰ شماره به ۵۵۰۴ شماره همراه با سرویس Nt نمایشگر داخلی و بین شهری، نصب مرکز دیتای اردستان، نصب و راه اندازی مرکز Bts تل??ن همراه اردستان، توسعه سوئیچ مرکز مخابرات موغار از ۲۵۶ شماره به ۵۱۲ شماره، توسعه سوئیچ مرکزی مخابرات زواره از ۱۵۰۰ شماره به ۲۶۶۴ شماره دیجیتال، توسعه سوئیچ مرکز مخابرات مهاباد از ۹۰۰ شماره به ۱۵۰۰ شماره، اجرای ??یبرنوری اردستان – نایین به طول ۲۰۰ کیلومتر، اجرای ??یبرنوری اردستان جنبه و ظ??رقند – کهنگ به طول ۹۰ کیلومتر، اجرای ??یبرنوری اردستان – زواره به طول ۱۴ کیلومتر و مرکز مهاباد به طول ۲ کیلومتر از اهم ??عالیتهای انجام شده می**باشد.

 

احداث و روکش باند دوم بزرگراه نایین – اردستان – کاشان به طول یکصد کیلومتر، روکش آس??الت شهراب – انارک به طول ۲۲ کیلومتر و احداث و روکش آس??الت و نصب علایم راه ارتباطی نهوج علون آباد به طول ۲۰ کیلومتر نیز از ??عالیتهای اداره راه و ترابری شهرستان اردستان طی ۸ سال گذشته می**باشد. قابل ذکر است یکی از اقدامات ??رهنگی انجام شده در سطح شهرستان انتشار یک ماهنامه محلی تحت عنوان « نگاه کویر » می**باشد که مخاطبان بسیاری نیز دارد. نام برخی از روستاهای اطرا?? آن بدین شرح است:اونج

موغار

زواره

مهاباد

سهامیه

مزارع

مزد آباد

اميران

كچو

هندو آباد

حسين آباد

"درباغ"

 

مشاهیر اردستان

سید حسن مدرس

استاد محیط طباطبایی

 

آثار باستانی

مسجد جامع اردستان

مسجد کبودان

قنات دوطبقه مون

قنات ارونه(محال)

مقبره سلطان محمد حسين

آتشكده معرو?? مهر اردشير و در قرن چهارم هجري

مسجد جامع تاريخي روستاي اونج

یخچال تاریخی مهاباد

 

محصولات کشاورزی

 

انار، غلات، صی??ی*جات

 

كارخانجات صنعتي

??ولاد اردستان توليدكننده انواع لوله*هاي ??ولادي تا قطر 100 اينچ

 

 

توسط شركت كارخانجات دنياي ??لز اين سرمايه*گذاري با توجه به برنامه*هاي توسعه صنعتي كشور و همچنين تامين نياز طرح*هاي انتقال و توزيع آب، ن??ت و گاز وزارتخانه*هاي ن??ت و نيرو به انواع لوله*هاي ??ولادي، در زمينه توليد انواع لوله در قطرهاي 4 تا 100 اينچ براساس استانداردهاي Api-5l، Awwa به ظر??يت 700هزار تن و انواع پرو??يل*هاي باز به ظر??يت 150هزار تن در دست اقدام مي*باشد.كارخانه 3500 تني سيمان اردستان كه هم اكنون در دست احداث است.

[secret63 9]

• معر??ي شهر ورزنه
  
  

شهر ورزنه مركزبخش بن رود در ??اصله ي 105 كيلومتري جنوب شرقي شهر اص??هان قرار گر??ته و محدود است از شمال به راه آهن سراسري ، ازجنوب به اراضي مزروعي ورزنه، از شرق به اراضي مرزوعي و تالاب گاوخوني(در??اصله25 كيلومتري و نزديكترين نقطه به تالاب ) و از غرب به مزارع كشاورزي و روستاهاي اشكهران و بزم و قلعه امام اين شهر در طول جغرا??يايي52درجه و39 دقيقه شرقي و عرض 32 درجه و 25 دقيقه ي شمالي واقع شده و11549 ن??ر جمعيت و 8/229 هكتار وسعت و تراكم در شهر معادل 9/45 ن??ر در هكتار و ارت??اع آن از سطح دريا 1475 متر است و شهر ورزنه به شكل دايره بوده و گسترش به سوي شمال دارد و خندقي گرداگرد آن را از قديم الايام قرار گر??ته بعد از انقلاب روي آن را پوشانده و عنوان خيابان است??اده مي شود رودخانه زاينده رود از شمال شهر عبور كرده شهر را به دو قسمت شمالي جنوبي تقسيم مي كند قسمت شمالي آن نوساز، و تقريبا بعد از سال 58 شكل گر??ته و شهرك امام جع??ر صادق عليه السلام نام دارد.

 

 

اوضاع اقليمي آب و هوا:

 

شهر ورزنه به علت نزديكي به كوير داراي آب و هواي گرم و خشك مي باشد به طوري كه ماههاي مرداد و شهريور از حداكثر خشكي هوا برخوردار و ميزان متوسط بارندگي در ورزنه 80 ميليمتر است.

حداكثر سرعت باد در ورزنه 35 متر در ثانيه و جهت وزش با اغلب ، شمال غربي به جنوب شرقي است.ولي جريان باد غربي به شرقي هم وجود دارد .رطوبت نسبي در اواخر ساعات شب و صبحا بيشتر از ساير ساعات شبانه روز است و قبل از طلوع آ??تاب به حداكثر و حداقل آن بعد از ظهر است.

معدل حداكثر در جه حرارت در بخش بن رود در تيرماه 42 درجه و معدل حداقل در آذر ماه 5.6 درجه و متوسط درجه حرارت ورزنه 14.1 درجه سانتيگراد است.

[secret63 9]

• علل پيدايش شهر ورزنه
  
  

ورزنه از سال 1347 ه. ش با تأسيس شهرداري به شهر تبديل شده است. اما آنچه ما به عنوان ورزنه از آن ياد مي*كنيم سابقه ديرينه دارد. در مورد علت به وجود آمدن شهر ورزنه در محل كنوني هيچ *گاه مدرك و سندي مستندي يا??ت نشده است. تنها با توجه به شرايط منطقه مي*توان به طور كل به علل زير اشاره كرد:

 

1-

امكانات خاك

2-

امكانات آب زاينده رود

3-شهر ورزنه ممکن است بازماندگان شهرکهایی چون سبا باشند زیرا که در کمتر از 10 کیلومتری شهر ورزنه در محل شهر سبا آثار متعددی یا??ت می شود که حکایت از وجود تمدنی در حاشیه زاینده رود بودو کنار تالاب گاوخونی است که کاوش های باستانشناسی نیاز دارد .

 

بخاطر موقعيت جغرا??يايي كه شهر ورزنه داشته و بر سر راه اص??هان- ندوشن و منطقه يزد قرار گر??ته، محلي براي استراحت مسا??ران بوده كه وجود كاروانسرا، رباط*ها و قلعه*گواه بر اين مدعاست.و در گذشته ورزنه بر سر راههای ارتباطی ادویه و ابریشم قرار داشته است و محل ارتباط استانهای اص??هان ، یزد و شیراز قرار داشته است و ممکن است به دلیل اهمیت ارتباطی در این مسیر شکل گر??ته باشد.

 

منبع:

سازمان خدمات طراحی شهرداریهای استان اص??هان،1384، طرح راهبردی و احیا با??ت قدیمی و تاریخی شهر ورزنه ، شهرداری ورزنه.

[secret63 9]

وجه تسميه ورزنه

 

در كتب نامه هاي شهر ها و روستا هاي ايران، حتي در كتب لغت ??ارسي به ويژه لغت نامه ي دهخدا نشاني از اين واژه ديده نمي شود، لذا احتمال مي رود كه چون در عهد حكمرانان سلجوقي كه حكوت سيستان ميراث خانوادگي آنان بوده واژه "ورزنه" كه همان سيستاني"ورغنه

var-gana

" وبه معني پهن و گسترده بود به اين سرزمين اطلاق گرديده گرچه واژه هاي سيستاني خود ريشه در زبان زردشت دارد و از واژه هاي قراء و مزارع نزديك شهر ورزنه مي توان به بدان پي برد. مانند واژه ي مرزعه"يسنا" كه واژه هاي اوستا يي است و واژه مزرعه "پچويز" (پچه

pace

) به معني "توتن ران"و واژه هاي "ارغن"(

argan

)و ارغنه(

argane

)به معني زيرك و زبده كه تمام آنان سيستاني است.

 

مطالعات تاريخي نشان مي دهد كه تكلم به زباني كه تقريبا"به زبان زردشت باشد خاص مردم مشرق بوده و "بارتولومه" با توجه به اشارات جغرا??يايي پشتهاي كهن و به همين نتيجه رسيده كه اوستايي به احتمال قوي از مشرق ايران آمده است و در يشت 19(زامياد يشت)نام درياچه ك-س-ا-ي

***aoya

به نحوي ذكر مي شود كه در تطبيق با درياچه كنوني هامون ترديدي باقي نمي گذارد و گروهي نيز معتقدند كه مولد زردشت نيز در مشرق ايران بوده لذا مي توان چنين باوري داشت كه واژه "ورزنه" همان واژه سيستان نيز زردشتي (ورزنه)به معني گسترده و پهن مانند "ارغن و ارغنه" و "ورثرغنه

varsuyna

)"سردار جنگجويي كه يشت 14 (بهرام يشت) خاص او سروده شد.

 

اين واژه در زبان پهلوي و رهران و ??ارسي به بهرام تبديل شده است .صورت اوستايي آن از دو جزء "ورثر"به معني حمله و پيروزي و جزء دوم و ريشه "غن

yen

" به معني زننده است و اين همان است كه در ??ارسي و بعضي لهجه ها (سنگسري)در "ارژن"به "ژن"تبديل شده لذا واژه "ورغنه"نيز به تبعيت از قانون ??وق به "ژن" تغيير يا??ته و واژه "ورژنه" بوجود آمده و بعد از حمله اعراب به ايران حر?? "ژ"به "ز"وواژه "ورزنه "شكل گر??ته است .

 

ا??رادمحلي اعتقاددارندكه "ورزنه"به معني كشت دانه وكاربربرروي دانه است.بهرحال لغت ورزنه القاءكننده م??هوم كشت وكشتكاران وهمجنين محل كارو كوشش پياپي است كه با خصوصيات اقليمي و خاك و نيز اهميت كشاورزي مناسبت دارد .

 

ورزكار =كشاورز ، ورزاو=گاو ، ورزنده=برزگر

 

سرانجام آنكه آنكه چون ريشه يابي در واژه هاي اوستايي بسيار پيچيده است بهتر آن است كه ما به واژه با شكوه ??ارسي "ورزنه" از ريشه "ورزيدن" بسنده كنيم .

1- ورز= كشتكار و زرع

2- ورز كار = كشتكار و زرع و برزگر

3- ورزاو = كار و زراعت و گاوي كه بدان زمين را شيار كنند.

4- ورزي = كشت كار زمين

5- ورزيدن = كشتن و زراعت كردن

6- ورزيد = كاسته شده

 

در ادبيات باستاني ايران اينگونه آمده است:

زرتشت ياران خود را به سه گروه بخش مي*كند:

 

خيتو يا خودماني كه بي*اندازه به او نزديك بوده*اند.

 

ورزنه يا ورزندگان كه كشاورزان و دامپروران بوده*اند.

 

آريا منش كه از دوستان و ياران زرتشت بوده*اند.

 

درلغت نامه دهخدا ورزنه عنوان محلی جزء دهستان رودشت شهرستان اص??هان واقع در کنار زاینده رود نوشته شده است که آب کشاورزی آن از زاینده رود تامین می شود و محصولات آن غلات،پنبه ، هندوانه و شغل اهالی زراعت و قالی با??ی است

 

-5- ممکن است از کلمه ورزنا گر??ته شده باشد که از تقسیمات کشوری یا اجتماعی زمان ساسانیان بوده است.

 

- 6-ممکن است از دو کلمه ور + زندک رود گر??ته شده باشد زیرا که به نام زاینده رود زندک رود نيزگ??ته می شود و کلمه ور نیزبه معنی کنار جمعا به معنی شهر کنار زاینده رود.

 

وجه تسمیه هایی که در مورد ورزنه آمده است از

مطالب ??وق مي*توان حداقل يك احتمال را داد و آن اينكه از آن جايي كه ورزنه روزگاري سرزمين زرتشتيان بوده است لذا ممكن است آنان اين نام را انتخاب كرده باشند.

[secret63 9]

وجه تسمیه

 

 

در ??رهنگنامه معین در وجه تسمیه لنجان آمده است : لنجان نامی است ??ارسی که ریشه آن لنج است و لنج اسم مصدر و به معنای بیرون کشیدن می باشد. واژه لنج از ذنچ سغدی که یکی از زبانهای ایرانی قدیم و در قسمتی از ماورا النهر رایج بوده گر??ته شده. معمولاً مورخین و جغرا??یدانان قرن سوم به بعد مانند ابن رسته (قرن سوم) ، ابن ??قیه همدانی (قرن سوم) ، حمزه اص??هانی ( قرن چهارم ) و ما ??روخی( قرن پنجم ) لنجان را آلنجان ثبت کرده اند و نویسندگانی چون ابن حوقل(قرن چهارم) ،یاقوت حموی(قرن ه??تم) ، حمد الله مستو??ی ( قرن هشتم ) ، شاردن و سانسون ( قرن یازدهم ) ، ظل السلطان و محمد حسن خان صنیع الدوله(قرن سیزدهم) و دیگر نویسندگان معاصر واژه لنجان را به کار برده اند .

 

 

در طومار شیخ بهائی هر دو نام النجان و لنجان ثبت شده و در لغت نامه دهخدا و ??رهنگ معین و برهان قاطع واژه لنجان به کار ر??ته ، محمد حسن خان صنیع الدوله در جلد چهارم کتاب مراهء البلدان این ناحیه را بنا بر مسطورات لباب،لنجان به ??تح لام و سکون نون و جیم و ال?? و نون که شهری است به نواحی اص??هان آورده و میر سید علی جناب در کتاب خود الاص??هان به وجه تسمیه لنجان و النجان

 

 

پرداخته و چنین می نویسد :« لنجان ،محل بیرون کشیده است به ??ارسی ،گویند اینجا جنگل بوده است پس از قطع درختهای آن بیرون ا??تاده است » یا جز چهار محال بوده و از آنجا بیرون کشیده شده است.

 

 

متن گزارشات جغرا??یدانان و نویسندگان قرون سوم و چهارم هجری از منطقه لنجان مبین تطبیق واژه النجان با این منطقه می باشد پسوندگان مشخصاً در دوران پیش از اسلام برای پسوند مکان مورد است??اده بوده است ، واژه مذکور در دوران پس از اسلام معرب گردیده و جان خوانده شد که موارد بسیاری از این تحول گویش را میتوان در اسامی اماکن باستانی مشاهده کرد.در نهایت بنظر می رسد که ترجمه و ت??سیر صاحب رساله الاص??هان معتبر ترین روایات در وجه تسمیه این منطقه می باشد.

 

 

در رساله مذکور در مورد النجان آورده شده است : نوشته اند ارم گان ??ارسی است یا به ترکی النگان بوده است که سنگان باشد زیرا اطرا?? آن را کوه و سنگ احاطه کرده است و آلنگ به ??ارسی خندق و سبزه زار است .شهرستان لنجان در

35 کیلومتری جنوب شرقی شهر اص??هان و در دره زاینده رود واقع شده است.

این شهرستان با مساحت

375/1096کیلومتر مربع بین50 درجه و 56 دقیقه تا 51 درجه و 28 دقیقه طول شرقی و 32 درجه و 32 دقیقه عرض شمالی قرار گر??ته است.

 

 

شهرستان لنجان

از شمال به شهرستان های نج?? آباد ، از جنوب و غرب به استان چهار محال بختیاری و از شرق به شهرستان های مبارکه و ??لاورجان محدود می گردد. این شهرستان که ارت??اع آن از سطح دریا

1550

متر برآورد گردیده است ، به سبب آنکه در حد ??اصل نواحی نیمه خشک اص??هان و

نیمه مرطوب چهار محال و بختیاری قرار گر??ته از آب و هوای متغیری برخودار گردیده است ، بطوری که دمای هوا و میزان بارندگی در این منطقه از غرب به سمت شرق تغییر می کند . میزان بارندگی در این شهرستان

140

میلی متر اعلام شده و کمی بارندگی موجب گردیده است.این منطقه خصوصاً در کوهپایه پوشش گیاهی نا چیزی داشته باشد. متوسط درجه حرارت سالیانه

13

+ درجه سانتی گراد است و بادهای این محل عموماً جهت جنوب و جنوب غربی می وزند. ??صل وزش بادها بهار و پاییز است و بادهای محلی در اینجا بوزش در می آید که در ??صل بهار خساراتی به سر درختها وارد می شود.

 

 

نوع ابرهای منطقه در بهار باران آور و از نوع کمولوس و کمولینوس هستند ، در تابستان نوع ابرها از ابرهای آلتوکموس و سیروس و در پاییز ابرها در نوع کو مولوس می باشند . کلاً این منطقه را در جزءمناطق با آب و هوای خشک طبقه بندی کرده اند واین روند تنها در حاشیه رود خانه زاینده رود و در مناطق که هنوز دارای بیشه زار می باشد به دلیل رطوبت ناشی از و??ور درختان اندکی تغییر یا??ته و تلطی?? می گردد.

 

 

ماههای تیر و مرداد به عنوان گرمترین ماه و دیماه سرد ترین ماههای سال اعلام گردیده اند ، میانگین حداکثر دمای منطقه

21

درجه و حداقل

4

درجه سانتی گراد می باشد.

 

 

شهرستان لنجان منطقه ای است عمدتاً ناهموار و تنها بخش کوچکی از این منطقه به صورت باریکه ای در دره زاینده رود در حاشیه رودخانه مذکور قرار دارد ، این باریکه هموار نتیجه رسوبات رود خانه مذکور در طول تاریخ و از دوران چهارم زمین شناسی به بعد دانسته شده است.

 

 

خاک لنجان آن گونه که در کتاب جغرا??یایی اص??هان آورده شده است. از نوع بیابانی با رنگ قرمز یا قهوه ای تیره براق یا ضخامت کم ، بیابانی قهوه ای تیره ، شور ، قهوه ای کم رنگ و مرطوب قهوه ای تیره ، آهکی ، خشک قهوه ای و در حالت مرطوب قهوه ای خاکستری ، رسوبی و قهوه ای رنگ پریده می باشد.

 

 

بخش عمده خاک لنجان را کوهپایه ها اشغال کرده اند ، در شمال منطقه کوههای «رزد مطبخ» با ارت??اع

2400

متر و « گاو پیشه » با حداکثر ارت??اع

2300

متر قر ار دارند که با جهت شمال غربی به جنوب شرقی همچون دیواری مرت??ع این شهرستان را از همسایه شمالی خود شهرستان نج?? آباد جد ا می کند . این دو رشته کوه ها به به وسیله تنگه هاییاز هم جدا می گردند که مهمترین آنها « گاو پیشه » است . که راه اص??هان – شهرکرد از آن عبور می کند . در شمال شرقی شهرستان رشته کوه « کوه سیاه » ، و در شرق « نمتک » به عنوان مرز طبیعی این شهرستان را از شهرستان های ??لاورجان و مبارکه جدا می کنند.

 

 

کوهستانها ی « رخ » و بیدکان به طول

13

کیلو متر در غربی ترین و جنوبی ترین نقاط شهرستان را با همسایه غر بی خود استان چهار محال بختیاری تشکیل می دهند . کو ههای « سرخ » در شمال غربی باغبهادران پیر شمع الدین در غرب همین شهر و در « گهواره » در حوالی زرین شهر از ارت??اعات مرکزی شهرستان بشمار می آیند که همگام با تپه های متعدد بخش عمده خاک این شهرستان را اشغال کرده اند.

 

 

شهرستان لنجان از منابع سه گانه رودخانه زاینده رود،چشمه ها و قنوات سیراب می گردد و سرسبزی خویش را مدیون رودخانه زاینده رود است که به طول

360

کیلومتر از کوه های بختیاری سرچشمه گر??ته و پس از طی کردن سراسر خاک لنجان به سوی خاک اص??ها ن و مقصد باتلاق گاو خونی جاری می باشد.

 

 

زاینده رود چنانچه از اسم آن بر می آید رودی است که آب آن به وسیله چشمه های بیشمار که در بستر آن قرار دارد ، تقویت شده و به قولی زایش می کند ، قرار داشتن در عمیق ترین بخش های منطقه موجب گردیده که این رودخانه به صورت زهکش اراضی بالا دست که تحت کشت می باشند عمل کند و آب از اراضی مجاور به بستر رودخانه ن??وذ کرده و بر حجم آب آن بی??زاید از همین رو قدما آن را زاینده رود نام نهاده اند که ضمن سیراب کردن اراضی حاصلخیز حاشیه خود در طول مسیر طولانی خویش هر چه پیش تر می رویم بر حجم آب آن ا??زوده می گردد . این رودخانه به عنوان بزرگ ترین رودخانه حوزه داخلی ایران بخش قابل توجه از اراضی حاصلخیز مراکز کشور را و خصوصاً دشت وسیع اطرا?? اص??هان مشروح می سازد و نقشی حیاتی در روند حیات اجتماعی و اقتصادی جوامع ساکن در مراکز کشور ای??ا می کند،این امر با تقسیم آب رودخانه از گذشته ای دور و انتقال آن به مناطق حاصل خیز اطرا?? اص??هان صورت می پذیر??ته است.

 

 

اگر چه تقسیم آب روخانه زاینده رود و انتقال آن به مناطق اطرا?? رود خانه به شیخ بهائی منسوب است لیکن دلایل معتبری وجود دارد که قدمت این تقسیم بندی را به دوران پیش از اسلام و آغاز عصر ساسانیان می رساند.

 

 

اشارات ابن رسته و حمزه اص??هانی جغرا??یدان و مورخ مشهور قرون سوم و چهارم هجری قدیمی ترین سندی است که بیانگر تقسیم آب زاینده رود به ??رمان اردشیر بابکان موسس سلسله ساسانیان می باشد ، حمزه اص??هانی در کتاب سنی خود « ملوک الارض و الانبیاء » آورده است : کسی که به ??رمان اردشیر آب زاینده رود را تقسیم کرد «مهربن وردان» بود.

 

 

بررسی تاریخ منطقه نیز نشان می دهد که این منطقه از دیرباز و پیش ازاسلام مدنیت و اقتصاد رایج کشاورزی برخودار بوده و اگر چه در دوره طولانی چهارصد ساله ویرانی و رکود که از عصر سلجوقیان آغاز گردیده و تا پایان دوران حاکمیت جانشینان تیمور و آغاز سلطنت ص??وی به طول انجامیده این منطقه دچار رکود زندگی اجتماعی و زوال در منابع و ??عالیت های اقتصادی گردیده بود لیکن با آغاز سلطنت شاه عباس ص??وی و قصد وی در احیاء رونق از دست ر??ته کشور و رواج اقتصاد زوال یا??ته کشاورزی بار دیگر تقسیم آب زاینده رود به عنوان تنها منبع تغذیه اراضی کشاورزی دشت اص??هان مورد توجه قرار گر??ت و شیخ بهائی با اتکاء به نبوغ و علم خویش سنت بنیان گذار ساسانی را احیاء نمود و بار دیگر تقسیم بندی نوینی مبتنی بر شرایط اقتصادی و اجتماعی موجود ارائه کرده و با بازسازی کانل های آب رسانی و احداث امکانات بیشتر آب رود خانه را بین تمامی مناطق حاصلخیز دشت اص??هان و حاشیه آن تقسیم نموده ، این مهم در سال

923

صورت پذیر??ت و طومار معرو?? شیخ بهائی در همین سال تنظیم گردید.

 

 

قنوات و چشمه سارها از دیگر منابع آبی منطقه به شمار می آیند . در منطقه لنجان تعداد

25

رشته قنات شناخته شده اند که د ر حال حاضر تعداد

180

رشته از این قناتها ??عال بوده و بطور متوسط

1600

لیتر در ثانیه آبدهی دارند ، قناتهای منطقه از

30

متر تا

15

کیلو متر طول دارند ، طویل ترین و بزرگترین قناتهای منطقه قنات معرو?? کمال آباد است که پس از گذشتن از چمگردان از طریق اراضی غربی زرین شهر به طر?? مزرعه کمال آباد جریان دارد.

 

 

چشمه سارها از دیگر منابع آبی منطقه هستند که عمدتا ً ??صلی بوده و وضعیت آبدهی آنها ارتباط مستقیمی با شرایط و حجم بارندگی در سال قبل دارد، مهمترین چشمه های منطقه ،چشمه معرو?? شاهلرا در غرب شهر چرمهین است که از جاذبه های مهم توریستی منطقه بشمار می آید.

 

 

شهرستان لنجان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال

1374

دارای دو دو بخش مرکزی و باغبهادران و نیز

5

دهستان با نامهای اشیان ، خرم رود ، چم رود ،چم کوه و زیر کوه می باشد ،این شهرستان از هشت شهر با نامهای زرین شهر ، ??ولاد شهر ، سده لنجان ، چمگردان ، ورنامخواست ، زاینده رود ، چرمهین و باغبهادران و حدود

41

روستای مسکون تشکیل شده است.

[secret63 9]

شهر ??لاورجان(مرکز شهرستان)

موقعیت جغرا??یایی

این شهر با مساحت تقریبی 5/13 کیلومتر مربع با طول32 (درجه) و 32 (دقیقه) شرقی و عرض51 (درجه) و 30(دقیقه) شمالی در دشتی واقع شده که از شرق و شمال شرقی آن زاینده رود می گذرد. ارت??اع تقریبی آن 1600متر و ارت??اع آن از شمال به جنوب زیاد می شود. اتوبان ذوب آهن از جنوب وشرق آن گذشته و روستاهای خیرآباد و شرودان در جنوب آن را احاطه کرده است. از شمال به اراضی روستاهای کا??شان و ریاخون و در عرب به اراضی روستای جوجیل و از چنوب شرقی به شهر کلیشاد و سودرجان محدود میشود. امروزه با گارماسه که در جنوب آن قرار دارد یک مجموعه شهری به شمار میآید.

منبع مهم آب سطحی آن زاینده رود است که از بخش شرقی شهر می گذرد و منظره زیبایی از بیشه ها ، در اطرا?? خود پدید آورده است.

از نظر موقعیت ارتباطی جاده های اص??هان- ذوب آهن از جنوب آن – جاده ارتباطی ??لاورجان به درچه و خمینی شهر در شرق و جاده ارتباطی ??لاورجان به قهدریجان و نج?? آباد در غرب آن قرار دارد. از داخل شهر به روستاهای ریاخون–قلعه موسیان- هویه – کا??شان جوجیل ودشتچی از طریق جاده آس??الته می توان ارتباط برقرار کرد.

معر??ی جاذبه های شهر ??لاورجان

جاذبه های طبیعی

1-در سراسر رودخانه زاینده رود در ضلع جنوب شرقی و شرق شهر بیشه زارهای زیبا که هنوز تخریب نشده و مناظر سرسبز دیگری مانند پارک های ت??ریحی با امکاناتی مانند وسایل بازی – محل استقرار بازدید کنندگان – کا??ه –آب نمای زیبا وجود دارد.

2-وجود صحاری و زمینهای زراعی زیبا و مزارع برنج در ضلع جنوبی شهر در جاده ای که ??لاورجان را به روستای شرودان متصل می کند خود نمایی می نماید و دانشگاه آزاد ??لاورجان در همین اراضی واقع شده است.

جاذبه های تاریخی:

1- پل قدیم ورگان یا ورجان با طول 140 متر و عرض 20/7 متر (که ابتدا 5متر بوده واز سال 1342هجری شمسی به بعد تعریض یا??ته) با 18 دهنه که 8 بخش آن بزرگ و 7 دهنه میانی قدیمی تر است.

در زیر هم کتیبه ای از سنگ مرمر بر دیواره نصب شده که حکایت از ساخت آن در سال 1199ه.ق دارد. (در دوره ص??ویه نواحی غربی زاینده رود نسبت به نواحی شرقی آبادانی است) امروزه به منظور ح??ظ آن عبور ومرور وسایل سنگین و ماشینهای بزرگ صورت نمی پذیرد ویک طرق پل برای ورود وسایل نقلیه سبک به شهر??لاورجان باز می باشد.

قسمتی از شهر ??لاورجان در قسمت شرقی وبخش اعظم شهر در غرب پل قرار گر??ته است.

2-پل جدید در قسمت منتهی الیه شمال شرقی شهر به طول140 متر و عرض 15 متر با 21 پایه بتونی و 7 دهنه که ر??ت و آمد وسایل نقلیه سبک و سنگین به روی آن صورت میپذیرد که در اطرا?? آن پارک ت??ریحی ??لاورجان- مراکز اداری و آموزشی جلوه گر می باشد.

3-با??ت قدیمی و معماری سنتی با خانه های u (دوری) و l شکل به سبک طاق چشمه ای و دالان و بالاخانه و اطاقهای تودر تو با طاقچه بلند و صندوق خانه و آشپزخانه (مطبخ) در کنار حیاط هنوز باقی است.(جنب مسجد جامع شهر در خیابان امام خمینی).

4-گورستان قدیمی در محل گلستان شهدای ??علی در تقاطع خیابان امام به بقیع که پس از تسطیح و تعریض خیابان بخش وسیعی از آن نابود شده اما هنوز چند گور بسیار قدیمی (با قدمت نزدیک به 2قرن پیش)در بخش غربی گورستان خود نمایی می کند.

جاذبه های مذهبی:

1-مسجد جامع قدیمی شهر با وجود شبستان بزرگ و محراب وبا معماری خاص بدون گنبد در دو بخش با دو محراب قدیم و جدید خودنمایی می کند.

2-ساخت مصلای بزرگ در شهرستان ??لاورجان در ضلع جنوبی شهر در حاشیه زاینده رود در حال اتمام است.

3-امام زاده و زیارتگاه مهم با دو سنگ قبر:

ال??:محمد بن شری?? الدین ??لاورجانی پدر ??اضل هندی که زادگاه او ??لاورجان و متو??ی 1098 ه. ق است(معرو?? به مولانا تاجا)

ب:مقبره زید بن حسن بن علی بی ابی طالب(برادر ایشان در شرودان مد??ون است)

جاذبه های اقتصادی

1- وجود بزرگترین مرکز تجاری شهرستان اعم از پاساژهای متعدد- بازارها و بازارچه ها و انواع مغازه ها – مراکز اداری او خدماتی قلیل توجه است.

2- تعداد کارگاههای متعدد صنایع سبک وسنگین و تعمیرگاهها از جاذبه های آی است.

3- تنها بیمارستان بزرگ شهرستان در جنوب شرقی شهر جنب ترمینال بزرگ مسا??ربری قرار دارد.

4- وجود تنها کارگاه تنورسازی در شهرستان(ماده اصلی آن خاک رس است که از منطقه تهیه و برای مصار?? در رستورانها و نانوایی ها و خانه ها جهت پخت نان مورد است??اده قرار می گیرد)که محل آن در خیابان شریعتی است.

5- از جاذبه های علمی آن وجود دانشگاه آزاد اسلامی ??لاورجان است که در سال 1369 راه اندازی شد.رشته های مورد تدریس در آن _دینی و عربی –مامایی_ علوم تجربی –کامپیوتر در مقاطع کاردانی و رشته های زبان و ادبیات عرب- زیست شناسی عمومی- میکروبیولوژی- بیوشیمی وزیست شناسی سلولی ملکولی و پرستاری در مقطع کارشناسی است.این دانشگاه برخلا?? اکثر دانشگاههای کشور متاس??انه تنها دارای پذیرش زنان است و جایگاهی برای آقایان ندارد.

6- از دیگر جاذبه های علمی آن می توان به مرکز تحقیقات معلمان ??لاورجان با امکاناتی مانند آزمایشگاههای متعدد و و سایل سمعی و بصری و کتابخانه و سالن مطالعه و سالن برگزاری نمایشگاههای علمی منطقه اشاره کرد.

وجه تسمیه و تاریخچه شهر ??لاورجان:

آخرین دهی بوده که درقسمت لنجان قرار داشته و به معنی دورترین نقطه از لنجان (اگر خان لنجان را مرکز قرار دهیم )در س??رنامه ناصرخسرو ??قط به خان لنجان (لنجان ??علی)اشاره شده است در حوالی ??لاورجان ??علی قریه ای به نام برزان بوده که از طریق مادی کوپان مشروب می شده است . بعدها به واسطه پلی که به روی رودخانه زاینده رود زده شده آن را پل می خواندند و در قدیم برای شهرهای ایران پسوندگان می آمده است و پل ورگان و بعدها به ورجان و نهایتا به ??لاورجان تغییر نام یا??ته است.(تقریبا ایجاد آی را از بدو ورود مسلمانان می دانند قدمت تاریخی آن از دوره ص??ویه قطعا مسجل است) اکثر مراکز جمعیتی کنار رود زاینده رود مربوط به دوره ساسانی است. در وجه تسمیه گارماسه که در سالهای اخیر به این شهر الحاق یا??ته ، کار به معنای کشت و زرع+ماسه گ??ته اند به دلیل نیاز کاری در منطقه اهالی از معادن به این جا ماسه می آورده اند. کشاورزان آن هنوز هنگام ح??اری به سنگ قبر و تنور و اشیا قدیمی برخورد می کنند، گویند ا??راد با گاری ماسه ها و خاکها را جابه جا می کردند به همین دلیل گارماسه نام گر??ته است.

چهره های شاخص و مشاهیر علمی و هنری شهرستان ??لاورجان:

1-تاج الدین حسن ??لاورجانی از آثار آن می توان به: بحر مواج در ت??سیر قرآن به ??ارسی،رساله در زوجتی عثمان و شرح پر کا??یه اشاره کرد.

2-??اضل هندی: بهاءالدین محمد بن تاج الدین حسن بن محمد اص??هانی معرو?? به ??اضل هندی که آثار ذیل از اوست:

کش?? الثام عن قواعدالاحکام در ??قه

کتاب المناهح السویه ??ی شرح الروضه الهیه

شرح قصیده سید حمیری

تلخیص کتاب ش??ا بوعلی سینا

ت??سیر قرآن

کلید بهشت در اصول دین

3- دکتر سید جع??ر سجادی گارماسه ای

4-آیت الله ص??ر علی شریعت

از ا??تخارات مباهات شهرستان نیز آمار تعداد شهداء 1250 ن??ر و 50 ن??ر جاویدالاثر و آزادگان200ن??ر و جنبازان2244 ن??ر و رزمندگان شهرستان8500 ن??ر می باشد.

[secret63 9]

-مسیر اص??هان به ??لاورجان:

در امتداد بزرگراه ذوب آهن که شامل مسیر اصلی و ??رعی می باشد . در امتداد مسیر اصلی به ترتیب روستاهای حسین آباد وجولرستان،کرسگان و موسیان و شهر کلیشاد و سودرجان . شهر ??لاورجان واقع اند ودر مسیر ??رعی شهر ابریشم قرار گر??ته است.

2-مسیر ??لاورجان به ایمانشهر:

در امتداد بزرگراه ذوب آهن که شامل مسیر اصلی و سه مسیر ??رعی است. در مسیر اصلی پس از شهر ??لاورجان و گارماسه به روستاهای محمدیه، جیلاب،ز??ره،خیرآباد، کارویه،قلعه میر،بندارت،دارا??شان و اس??هران و محدوده ی شهر ایمانشهر و در انتها به ??ولاد شهر و شهرستان لنجان منتهی می شود. اولین مسیر ??رعی قبل از روستای ز??ره از بزرگراه ذوب آهن به سمت شرق به تر تیب شامل روستاهای درچه عابد – حاجی آباد، لارگان، بجگرد و ??یلرگان می شود. دومین مسیر ??رعی بعد از ز??ره از بزرگراه ذوب آهن به سمت شرق شامل روستاهای مهرانجان اتراک و مهرانجان ارامنه،کاویان، سهرو ??یروزان، طاد، و نهر، گلگون می باشد . سومین مسیر ??رعی، قبل از پل هوایی از بزرگراه ذوب آهن در سمت شرق به ایمانشهر و شهرک صنعتی و بعد از پل هوایی از بزرگراه ذوب آهن در سمت شرق به ایمانشهر و شهرک صنعتی و بعد از پل هوایی در سمت غرب مینا دشت قرار دارد که مجموعه آنها ایمانشهر را تشکیل می دهند . در این مسیر دارای جاذبه های تاریخی، مذهبی،اقتصادی و طبیعی به چشم می خورد.

3-مسیر ??لاورجان-شرودان

مسیر من??رد ??لاورجان به روستای شرودان و کوروچ که از سمت جنوب غربی شهر ??لاورجان قابل دسترسی است. وجود دانشگاه آزاد اسلامی واحد ??لاورجان و جاذبه های طبیعی مذهبی و اقتصادی از ویژگیهای این مسیر است.

4-مسیر ??لاورجان- قهدریجان

در این مسیر به ترتیب روستاهای کا??شان،دشتچی،جوجیل و شهر قهدریجان قرار گر??ته اند که در حد ??اصل روستای جوجیل و شهر قهدریجان به سمت شمال مسیر به محله شرکت گاز،روستای زازران و روستای جلال آباد منتهی می شود. در این مسیر جاذبه های مذهبی،??رهنگی،اقتصادی و طبیعی وجود دارد.

5-مسیر ??لاورجان- شهر درچه

در امتداد این مسیر روستاهای ریاخون، هویه ??رار گر??ته اند و در انتها به شهر درچه در محدوده شهرستان خمینی شهر منتهی می شود. در این مسیر جاذبه های طبیعی و اقتصادی وجود دارد.

6-مسیر شهر کلیشاد و سودرجان به چهارراه آب نیل

در این مسیر شهر جدید بهاران که محدوده های شهری باغکومه- سهلوان، اجگرد،حبیب آباد و آب نیل را به یکدیگر متصل می کند. در این مسیر بویژه در اجگرد جاذبه های طبیعی،مذهبی،تاریخی و اقتصادی بسیاری به چشم می خورد.

7-مسیر چهارراه آب نیل – شهر پیر بکران

در امتداد این مسیر روستای سیاه ا??شار شهر پیر بکران که شامل محدوده های شهری پیر بکران، ??رتخون، پاوا،جوچی و کرا ??شان می شود که در ادامه به روستای دارگان و به روستاهای محدوده شهرستان مبارکه منتهی میشود.در این مسیر جاذبه های تاریخی،مذهبی،طبیعی و اقتصادی وجود دارد.

8-مسیر سمت شرق چهارراه آب نیل

این مسیر به قسمت ??رعی تقسیم می شود. اولی پس از عبور از زیر گذر راه آهن از محدوده شرکت معدنی باما روستاهای چهاربرج ،قلعه سرخ و وزیرآباد به شرکت پلی اکریل در محدوده شهرستان مبارکه منتهی می شود. دومین مسیر پس از چهارراه آب نیل و عبور از زیر گذر راه آهن به روستاهای علی شاهدان، خوانسارک،علی آباد،مهرگان،تمندگان،صادق آباد، رحیم آباد، سمسان، دارا??شان،بلارنگان وکلیسان منتهی مس شود. در این مسیر جاذبه تاریخی،اقتصادی بویژه زراعی طبیعی ومذهبی وجود دارد.

[secret63 9]

مبارکه

 

سابقه تاریخی نشان می دهد که سکونت گاههای منطقه در کنار حاشیه زاینده رود و حوالی رودخانه شور طی سالیان متمادی شکل گر??ته اند. و اغلب این آبادیها جزو قدیمی ترین آبادیهای سنتی ایران محسوب می شود. در کتاب جغرا??یائی اص??هان که در سال 1294 و حدود 126 سال قبل تالی?? شده. در مورد توزیع آب اشاره نموده برداشت آب از زاینده رود اولش آخر بلوک اید غمیش لنجان است. لنجان 69 مادی دارد و قرایه شریک آن 181 قریه است و به قریه های اشترجان، دارجان، هرتامه، دیزی، وینی، بداغاباد، حسن آباد، مبارکه، درچه، کلماران، ??یروز آباد، کوهیچه، ملک آباد و کلمکاران اشاره شده است که لااقل پیشه سکونت حدود 1300 سال را دارند.

 

برخی از سکونت گاههای منطقه قلعه ای شکل بوده و با بررسیهای انجام شده سابقه آن مربوط به دوره ص??ویه است. از برخی سنگ نوشتههای قبور و امامزادههای بر می آید که حتی سابقه شکل گیری آنهابه قرن دوم و سوم هجری هم باز می گردد. کتبیه تختگاه در دره شاه مربوط به آبادی بارچان حاکی از آنست که شاهان ص??وی از منطقه برای شکار و اقامت است??اده می نموده و آبادی نهجیر ( دارای قلعه تاریخی ثبت شده ) قلعه میرزا زمان و حسن آباد قلعه بزی از جمله روستاهائی هستند که با توجه بیه کاربرد مصالح سنگی ساخت دیوارهای سنگی و تا اندازه ای خشکه چینی، طاق قوسی های بزرگ و کوچک در آنها طاق قوسی های بزرگ و کوچک در آنها تعلق آنها به دوره ص??ویه را تأیید می نماید. بررسیها نشان می دهد که عوامل متعددی در پیدایش، شکل گیری و تکوین سکونتگاههای منطقه دخالت داشته اند از جمله:

عوامل طبیعی و ویژگیهای جغرا??یائی شامل:

آب و مظاهر آب و هوا ( باد، باران، درجه حرارت ) به شرایط اقلیمی و محیط زیست شکل داده و زمین هموار و مسطح مجتمع های روستائی را به وجود آورده است. خاک مناسب، شرایط ویژه را برای استقرار جمعیت و ??عالیت در محل های مناسب ??راهم کرده و اراضی قابل کشت، نحوه تملک و امتیازات وابسته به مقدار زمین تحت تملک تأثیر بسزائی در شکل گیری سکونتها دارد.

 

ترکیب خاک:

 

ترکیب خاک در برخی از امکانها، با توجه به منابعی که به شکل معدن در زیرخاک وجود دارد موجب شکل گیری بعضی از سکونتگاهها شده است از جمله مانند حوض ماهی، ده سرخ و...

 

عوامل اجتماعی و ??رهنگی:

 

عوامل جمعیتی تحت تاثیر موالید موجب ا??زایش تعداد خانه ها و حجیم شدن محل های سکونت شده و تا اندازه ای هم گروه های خویشاوندی شامل خانواده های گسترده و گروهی زمینه ایجاد مکان هائی را ??راهم کرده است.

 

وضع کشاورزی:

 

با توجه به اینکه در زمینه استقرار محل سکونت، نظام کشاورزی اهمیت زیادی دارد لذا مراحل مختل?? رشد کشاورزی در الگوی استقرار جمعیت در مکان های منطقه است.

مجتمع صنعتی ه??تم تیر، منطقه مسکونی و صنعتی مبارکه، مرکز مالک اشتر، مجموعه های مسکونی پلی اکریل و کارخانه قند، مجتمع مسکونی محمدیه و بالاخره شهرک علامه مجلسی از جمله نقاط مسکونی ایجاد شده جدید شهرستان هستند.

[secret63 9]

گلپایگان

 

گ??لپایـ??گان شهری در استان اص??هان ایران است. شهر گلپایگان مرکز بخش مرکزی شهرستان گلپایگان است. گلپايگان، يكي از شهرستانهاي استان اص??هان مي باشد كه از شمال به شهرستان محلات و خمين، از جنوب به شهرستان خوانسار، از شرق به ميمه و از غرب به شهرستان اليگودرز محدود مي باشد.

بر اساس آنچه كه از متون تاريخي مانند نزهت القلوب نوشته حمد ا... مستو??ي بر مي آيد: گلپايگان 5225 سال بعد از هبوط آدم توسط هماي چهر آزاد، دختر بهمن كياني (بهمن دراز دست) پوراس??نديار رويين تن، كه به تخت پادشاهي جلوس كرده بود ساخته شد و از ابتدا اين شهر را به نام خود چهرآزادگان و يا گلبادگان ناميد.(حمدالله مستو??ي، 1366، ص75) بر اساس شواهد باستان شناسي و بررسي ها انجام گر??ته بر روي سنگ نبشته هاي تاريخي، سابقه سكونت انسان اوليه در دشت گلپايگان به حدود ه??ت هزار سال قبل مي رسد ولي شروع مدنيت را مي بايست هم زمان با اواسط حكومت سلسله هخامنشي دانست كه كاربري اين شهر به عنوان يك پادگان بزرگ تغيير يا??ت و حتي گروهي را اعتقاد بر اين است نام اوليه اين شهر گردپاذگان بوده است.(برهان قاطع،1361، ذيل گلپايگان)، گروهی دیگر نام اصلی آن راگَرپادگان به معنی کوهپایه می*دانند. «گَر» در زبان پارسی میانه به معنای کوه است. (گریوه و گریبان هم از همین ریشه هستند).

به هرحال پس از حمله اعراب مسلمان گروهي از آنان در اطرا?? اين شهر ساكن شده و نام آن را معرب گردانيده ،جر??ادقان ناميدند. در دوران بعد از اسلام علي الخصوص در دوران عباسيان گلپايگان از مناطق معتبر و آباد كشور بوده است، ولي اوج شكو??ايي و آباداني آن در زمان حكومت سلجوقيان به خصوص محمد بن ملكشاه سلجوقي بوده كه آثار و ابنيه زيادي از جمله مناره و بازار و مسجد جامع را از خود باقي گذاشته است.

از آن پس به دنبال آشوب هاي اسماعيليه و ??تنه مغول و يورشهاي تيمور اين شهر از اعتبار و رونق ساقط گشت و تنها در زمان اوزون حسن بود كه مجددا نامي از آن بر سر راه تجاري همدان به اص??هان به ميان مي آيد. آخرين دوران طلايي آن كه آثار و ابنيه تاريخي موجود، مبين رونق شهردر آنزمان مي باشد، مقارن با دوران حكومت شاه عباس كبير و امارت امامقليخان سردار بزرگ ص??وي در گلپايگان مي باشد.

با شروع ??تنه ا??غان گلپايگان كه مقر ??رماندهي عليمردان خان بختياري و محل تجمع نيروهاي كمكي به اص??هان بود به شدت از طر?? محمود ا??غان مورد انتقام جويي واقع گشت و نه تنها اكثر اهالي آن از دم تيغ گذشتند بلكه اغلب آثار و ابنيه و تاسيسات كشاورزي و قنوات آن هم تخريب گشت و ديگر هرگز اين شهر به اعتباري كه در گذشته داشت، دست نيا??ت. شهري كه بنا به گ??ته ظل السلطان زماني از حدود 200 الي 300 هزار ن??ر جمعيت برخوردار بود، هرچند كه به اين اظهار نظر بايد با ديده ترديد نگريست، در زمان حكمراني ظل السلطان به زحمت حدود 15 هزار ن??ر جمعيت ساكن را در خود جاي داده بود و نماي شهر به ويرانهاي بزرگ مي ماند. (اشراقي، 1383، ص157 به نقل از تاريخ مسعودي نوشته ظلالسلطان)

گلپايگان از طر?? شمال به محلات و كمره (خمين) و از طر?? مغرب به كوه هاي بختياري و اليگودرز و از طر?? جنوب به خوانسار و كوههاي بختياري و از طر?? مشرق به كوه شيخ احمد و كوه صالح محدود است. ارت??اع آن از سطح دريا 1818 متر است. (مبناي ارت??اع سطح متوسط آب خليج ??ارس در منطقه ??او كه مبناي مسطحات اروپائي مي باشد.) گلپايگان از مناطق نيمه صحرايي است و به علت نزديكي به كوير مركزي بارندگي آن كم و داراي زمستان هاي گرم مي باشد و هوايش متغير است. دشت گلپايگان، وسيع و آب آن از رودخانه و قنات و چشمه و منابع آب هاي زيرزميني تامين مي گردد.

بناي مناره آجري سلجوقي در زمره بلندترين مناره هاي قرن پنجم هجري قمري كه داراي دو در است و در درون آن پلكاني تعبيه شده است. قسمت هاي پايين و بالاي مناره مرمت گرديده و داراي كتيبه آجري است كه اين كتيبه به خط كو??ي نوشته شده و ??اقد تاريخ مي باشد و متن كتيبه آن از آ يات كلام الله مجيد است.اين مناره با قدمتي حدود 900سال در برابر عوامل طبيعي (زلزله، باد، باران، سرما و گرما) سر??راز برجاي مانده است و از جمله بلندترين مناره هاي ايران مي باشد. دو راه پله دارد كه بصورت دوراني با 64پله به بالاي مناره مي توان صعود كرد. اين مناره از زمان سلجوقيان مي باشد كه ساختمان آن را احتمالا با ساختمان مسجد جامع و بازار چهارسوق همزمان مي دانند. تا حدود چهل سال قبل، اطرا?? آن خرابه و چاله چوله بود كه مردم گاهي از آنجا خاك مي بردند و قطعه هاي ظرو?? س??الين شكسته نيز ديده مي شد و آن محل را چاله هاي پامناره مي گ??تند. جاي خندقي هم بود كه يك قسمت آن را براي زمين ورزش صا?? كرده بودند ولي اكنون ??قط چند متري اطرا?? مناره را حصار نموده اند. گ??ته مي شود اين مناره براي راهنمايي كاروانيان بوده و بالاي آن چراغ نصب مي كرده اند و در جنوبي چهارسوق از جلوي مناره شروع مي شده است. ??علا خيابان، گودتر از سطح پاي مناره و بازار چهارسوق است. دوشير قبلا در محل پاشيرا نزديك مقبره باباعبدالله در كنار جاده قا??له و ابتداي كوچه حكومتي بودند. ميدان پاشيرا نسبتا وسيع و دكه بازي و ورزش بچه هاي محل بود و براين شيرها كه وسيله سرگرمي بچه ها بود سوار مي شد ند وبازي مي كردند.بعد از خيابان كشي چون خيابان چند متري از جاده قا??له ??اصله پيدا كرد و زمين هاي اطرا?? پاشيرا را با قسمتي از جاده قديم به مالكين آن حدود دادند و ميدان پاشيرا را هم گودبرداري نمودند كه رختشوي خانه بسازند. شير هاي سنگي رابا تخته و گرده چوب و غلطك كه بوسيله دو گاو نر كشيده مي شد، تك تك به پاي مناره منتقل كردند. شيرهاي سنگي امروز در زير سايه مناره سلجوقي محبوس اند.

بناي سیداسادات كه مربوط به دوران قرن هشتم هجري است، داراي ايوان و غر??ه هاي دو طبقه و گلدسته و گنبدي به بلندي 9 متر است. تزئينات سمت شمال شرقي و جنوب شرقي اين بقعه از نظر ظرا??ت كار شايان توجه مي باشد. درسال1354 شمسي يك خيابان جديد كنار اين امامزاده و ساختمان مسجد جامع احداث گرديده است. بنا به نوشته اشعاري كه برروي سنگ حك شده است و سنگ مزبور در طر?? راست در ورودي بقعه مي باشد، سه تن از ??رزندان حضرت امام موسي كاظم (ع) به نام هاي : امامزاده اسحاق،امامزاده منصور و امامزاده رضا در آنجا مد??ون اند. قبر ديگري به نام امامزاده يحيي ??رزند حضرت امام علي النقي (ع) مي باشد.اين بقعه مباركه در زمان سلطنت ??تحعلي شاه قاجار توسط مردي محتشم به نام حاج ميرزا مهدي خان تعمير و مرمت گرديده است. بناي جامع گلپايگان از مساجد مهم تاريخي دوران سلجوقي است. اين مسجد داراي صحن و شبستان وسيع و گنبد بزرگ آجري مي باشد و متعلق به زمان محمد بن ملكشاه سلجوقي و از حيث نكات ??ني و ساختماني داراي امتيازات ??راواني مي باشد. ازخصوصيات مسجد و گنبد آن دارا بودن كتيبه هاي آجري متعدد و تزئينات ??راوان دوره سلجوقي است. در متن كو??ي گنبد، نام محمد بن ملك شاه خوانده مي شود و اطرا?? محراب بزرگ زير گنبد در متن كتيبه اي نام باني آن بناي عظيم را، ابونصربن محمد بن ابراهيم آورده اند. همچنين بربدنه هاي مختل?? شبستان نام بزرگان دين و جملات مذهبي را به خط كو??ي آجري نوشته اند. در زمان ??تحعلي شاه قاجار شبستان هاي ساده طر??ين گنبد و بناهاي شرقي و غربي مسجد را احداث نموده و بر ساختمان هاي گنبد عهد سلجوقي ا??زوده ا ند. ساختمان گنبد عهد سلجوقي متعلق به اوايل قرن ششم هجري قمري است. بناي بقعه ه??ده تن از ابنيه قرن 11 هجري قمري است.درزمان شاه عباس اول ص??وي كه بر طبق كتيبه سر در آن در سال 1032 هجري قمري ساخته شده است. بر روي بناي هشت گوش بقعه گنبد، كاشي كاري باشكوهي قرار گر??ته است كه از لحاظ ساختماني و تزئين كاشيكاري بسيار جالب و زيباست. كتيبه منظوم ا رسي م??صلي در توصي?? شاه عباس اول ص??وي در اين بنا به يادگار مانده و حاكي از احداث اين بقعه بوسيله امام قلي خان سردار معرو?? آن زمان است. طبق شجره نامه موجود در اداره اوقا?? و ه??ده تن ا??رادي كه در اين محل مد??ون اند عبارتند از: امام زاده ابو الحسن ??رزند امام حسن مجتبي (ع)، سلطان اسماعيل ??رزند امام جع??ر صادق (ع)، صالح و قاسم ??رزندان جع??ربن علي (ع)، عباس و حسين ??رزندان حضرت موسي بن جع??ر(ع)، شهربانو و حليمه و ص??ورا دختران حضرت حضرت موسي بن جع??ر (ع) ، علي اكبربن علي بن حسين (ع)، محمد بن محسن بن علي بن حسين(ع)، محمود و محسن و عبدالله بن يحيي بن امام موسي الكاظم (ع)، موسي و مظ??ر ??رزندان جع??ر طيار، اسحق ??رزند ا براهيم كه مشخص نيست ابراهيم مزبور به كدام امام منتسب است. بقعه ناصر بن علي بن ابي طالب(ع) درقسمت شرقي ه??ده تن و در ??اصله چند متري آن است. در مورد شهادت اين بزرگوار شايعاتي وجود دارد كه از سنگدلي قاتلين او دارد و مي گويند كساني كه او راشهيد كرده اند، از ايادي خلي??ه عباسي بوده اند و در نهايت بي رحمي اورا زنده لاي جرز ديوار گذاشته و شهيد كرده اند. اين بقعه نيز توسط امام قلي خان سردار لايق دربار ص??ويه ساخته شده كه بعدا تعمير گرديده است. از جمله كارهاي دستي هنر منبت كاري مي باشدكه از زمان هاي گذشته در اين شهر اساتيد معرو??ي داشته است. منبت كاران، انواع نقش هاي جالب را بانيش قلم منبت بر روي چوب گلابي و گردو و امثال آن در مي آورند و با تل??يق برش سطحي جوش ها و گره هاي چوب سنجد و برخي چوب هاي جنگلي كه برسطح كار مي چسبانند، وسائل تزئيني جالبي مي سازند. انواع قاب عكس و ظرو?? و جعبه هاي منبت كه هنرمندان مي سازند وسايل تزئيني و دكوراسيون و ??روشگاه هاي هنري راتشكيل مي دهد. در گلپايگان و حومه مخصوصا حوزه جلگه بيش ازپنج شش هزار كارگاه براي قالي با??ي دستي به نام ديواري و دار زميني وجود دارد. انواع قالي نخ ??رنگ و ??رش هاي معمولي درابعاد مختل?? تو دري و نيم و دو ذرعي و شش ذرعي و نه ذرعي و دوازده ذرعي و سرانداز و پنج چاركي مي با??ند. نوعي از ??رش گلپايگان به نام ويس و ياوري با پشم گوس??ند و رنگ دندانه و نخ مرغوب و با??ت خاص داراي استقامت ??وق العاده مي باشد.

تاريخچه شهرستان گلپايگان

براساس آنچه در متون تاريخي مثل نزهت القلوب نوشته حمدالله مستو??ي و جغرا??ياي تاريخي شهرهاي ايران آمده است قدمت گلپايگان به 5 قرن بعد ازهبوط آدم مي*رسد. گويند اين شهر را اولين بار هماي چهر آزاد دختر بهمن كياني بنا كرد و بنام خويش چهر آزادگان يا گلباذگان ناميد. در دوره هخامنشيان، منطقه*اي آباد و معتبر بوده است. در دوره حكومت اسلامي و حضور اعراب در ايران گلباذگان معرب گشته و جر??ادقان خوانده شد. در دوره عباسي ان شهري آباد و معتبر بوده ولي شكو??ايي و آباداني آن در زمان حكومت محمد بن ملكشاه سلجوقي به اوج خود مي*رسد كه آثار و ابنيه زيادي از جمله مسجد جامعگلپايگان و بازار شهر بجاي مانده اين دوره است. در زمان ص??ويه از شهرهاي بزرگ ايران بشمار مي*ر??ته است زيرا در مكاتبات مستند تاريخي هميشه گلپايگان را شهري بين اص??هان و همدان ذكر كرده*اند. وجود كاروانسراهايمتعدد در منطقه وآثار تاريخي حكايت از اهميت و آباداني اين شهر دردوره*هاي مختل?? تاريخي دارد. در دوره ص??ويه امام قلي خان پسر اله*وردي خان حاكم گلپايگان بوده كه آثار و ابنيه*هايي در گلپايگان بنا كرد كه مهمترين آنها بقعه 17 تن مي*باشد. گلپايگان همواره كانون اسلام خواهي و مهد ديانت بوده به طوري كه اين شهر هيچگاه خالي از عالم و مرجع ديني نمانده است. درانقلاب اسلامي نيز اين منطقه از پشتوانه*هاي انقلاب و اسلام بوده است. درعرصه د??اع مقدس مردم اين شهرستان تعداد 356 شهيد و 800 جانباز و 54 آزاده را براي د??اع از كيان نظام به نام خود ثبت كرده است. گلپايگان با عظمت ديرينه و قدمت 2000 ساله و تاريخي كهن و ??رهنگي اصيل و سابقه درخشان ديني،علمي، ??رهنگي و اماكن تاريخي با شكوه و ماندگار و طبيعت مستعد خدادادي براي توسعه همه جانبه و مناظر ديدني زيبا در دشت، كوهستان و چشمه ها ومردمي با ??رهنگ و هنرمند، داراي جاذبه ??راوان براي سرمايه گذاري بخش دولتي و خصوصي و خارجي است. درباره نام گلپايگان عقايد متنوعي اظهار شده است; عده اي آن را كوهپايگان و عده اي وردپادگان خوانده اند. در نزهت القلوب حمداله مستو??ي گلپايگان از اقليم چهارم شناخته شده است. در زمان ص??ويه حدود 200 تا 300 هزار جمعيت داشته است.

[secret63 9]

کاشان

 

كاشان يكي از مهمترين شهرهاي استان اص??هان است كه در ارت??اع 1600 متري از سطح دريا، 240كيلومتري جنوب تهران و 220 كيلومتري شمال اص??هان واقع شده است و از طريق بزرگراه وراه آهن با تهران و اص??هان در ارتباط است. جمعيت تقريباً 400000 ن??ري شهر در مساحتي قريب به 2100 هكتار سكني گزيده اند. كاشان ا??زون بر ??رشهاي مشهور و زبانزد جهانيان، ابريشم و كاشي معرو??ي هم دارد.اين شهر بزرگ و زيبا در جاده كاشان-قم و در حاشيه غربي كوير قرار گر??ته است. اين شهر از دير باز به خاطر منسوجات چرمي ،سراميكك، ظرو?? مسي، گلاب و باغهاي پرگل قمصر زبانزد بوده است. اين شهر با سابقه 7000 ساله اش ازمهمترين مراكز باستان شناسي محسوب مي شود. اكثر تاريخ نويسان و مسا??راني كه از اين شهر بازديد داشته اند، از آن با عنوان دروازه تمدن جهاني نام برده اند. همچنين اين شهر بعد از ورود اسلام به ايران در دوره سلجوقي و ص??وي به اوج شكو??ايي خود رسيد. امروزه شاهد اثرهاي متعدد هنرمندان كاشاني در موزه هاي معرو?? جهان هستيم. از آنجا كه كاشان، شهر مورد علاقه و محبوب شاه عباس اول ص??وي بود، وي بدان توجه بسيار داشت و در عمران و آباداني آن كوشيد و دستور داد بعد از مرگ هم در مقبره يكي از اجدادش - قرن 13- د??ن گردد.

با پياده روي در كوچه پس كوچه هاي آرام و ساكت شهر مي توان شاهد ساخمانهايي بسيار قديمي با ديوارهاي خشت و گلي بود. شهري با بادگير هاي متعدد و مناظري بديع كه سابقاً در تابستانهاي بسيار گرم، كار تسويه هواي ساكن را انجام مي داده است.

صنعت مدرن، موازي با پيشر??ت اجتماعي، نقش مهمي در كاشان داشته است. به هرحال در بازار، تجارت ??رش دستبا??، قلاب دوزي و گلدوزي، گلاب، عطر، س??الگري و هنرهاي دستي ديگر كماكان مثل سابق و با همان مهارت و زيبايي صورت مي گيرد. با اين مقدمه، س??رمان به كاشان را از بازار آغاز نموده و بعد شما را با چندين نمونه ازجذابيتهاي توريستي و مكانهاي تاريخي اين شهر آشنا مي كنيم.

بازار کاشان

بازاركاشان يكي از زيباترين بازارهاي ايران است كه ساختمانهاي جالب و زيباي بسياري در آن وجود دارد كه مي توان به موارد زير اشاره نمود: مساجد (ميرعماد، بالا بازار،تبريزيها و ك??اشها) كاروانسراها (گمرك، نو، مير پنج، بروجرديها، زغاليها) آب انبارها (حاج حسين) آسيابها، سراي امين الدوله، حمامها (خانو گذر نو) و بازارچه هاي ديگر (بازار مسگرها، طلا ??روشها، رنگرزها، گذر نو، پانخل، قيصريه، ميانچال، مالك و سردار) جهت ??روش ??رشهاي دستبا?? ابريشم و مخمل، گلاب وعطرهاي ديگر و شيريني.

باغ ??ين

 

باغ شاه در 6 كيلومتري جنوب غربي ??ين واقع شده و چه بسا بتوان از آن بعنوان شگ??ت انگيزترين و زيباترين نمونه باقي مانده در ايران نام برد. ??ين در ميان مكانهاي تاريخي، سابقه اي هزار ساله دارد كه براي شاه عباس اول طراحي و بنا شده بود.

اين باغ با استخرها وچشمه ها و ??واره هاي لابلاي درختان ميوه اش داراي مناظر و ??ضايي بديع و شگ??ت انگيز است. اين ??واره ها آب خود را از يك چشمه طبيعي مي گيرند.

تپه سيلك

تپه سيلك بين باغ شاه و كاشان، تپه اي موسوم به تپه سيلك قرار دارد. اين محل، خاستگاه ??رهنگ ماقبل تاريخ است كه كاوشگران آن را به نيمه دوم هزاره 15 قبل از ميلاد نسبت مي دهند. اكتشا??ات بعدي نيزعمري 7000 ساله براي آن در نظر گر??ته است.

 

مسجدآقابزرگ

مسجدآقابزرگ در خيابان ??اضل نراقي واقع شده و متعلق به نيمه دوم قرن گذشته(دوران قاجاريه) مي باشد. اين مجموعه كه يكي از زيباترين و باشكوه ترين بناهاي اسلامي بشمار مي رود، توسط حاج محمد تقي خانبان و به منظور برگزاري نمازهاي جماعت، موعظه ها، سخنراني ها، مراسم مذهبي و كلاسهاي درس ملا مهدي نراقي كوچك معرو?? به آقابزرگ بنا گرديد.

 

مسجدجامع

اين مسجد با گنبدي آجري و ايواني مرت??ع، قديمي ترين بناي به جا مانده از دوران سلجوقي ميباشد (و به مسجد جمعه نيز مشهور است). گ??ته مي شود كه قبل از گرايش مردم به اسلام، از بناي اوليه بعنوان آتشكده است??اده مي شده است. ساختمان مسجد درخيابان باباا??ضل واقع گرديده است.

مدرسه سلطاني

اين مدرسه سابقاً مدرسه شاه ناميده مي شد و در حال حاضر به مدرسه امام خميني معرو?? است. از اين مكان، قبلاً براي اسكان طلاب است??اده مي شد. بناي مدرسه در مجاورت بازار زرگرها واقع گرديده است.مدرسه در اوايل قرن 19 و به دستور ??تحعلي شاه قاجار طي 9 سال ساخته شد.

خانه بروجرديها

متعلق به تاجري است كه در قرن 19 مي زيست. نقاشي هاي داخلي اين بناي باشكوه از شاهكارهاي نقاش معرو?? ايراني، كمالالملك، مي باشد. شهرت اين خانه بدليل بادگيرهاي آن است، برجهايي كه به پايين نگهداشتن دما كمك می نموده و در نتيجه در هواي داغ مناطق بياباني سودمند واقع مي گرديده است. اين خانه قديمي توسط تاجر مشهوري موسوم به حاج سيد جع??ر نطنزي (ازخانواده بروجردي) ساخته شد. وي وارد كننده كالا از بروجرد در استان لرستان بود.

 

خانه طباطبايي ها

اين خانه در خيابان علوي (قلعه جلالي) واقع گرديده و معماري آن در سال 1298 توسط استاد علي مريم صورت گر??ت.

تيمچه امين الدوله

يكي از جالب ترين بناهاي داخلي بازار ميباشد كه توسط ??رخ خان غ??اري(امين الدوله) ساخته شد و معماري آن از سال 1280 الي 1285 توسط استاد علي مريم صورت گر??ت.

 

بقعه شاهزاده ابراهيم

اين بقعه در سنه 1894 بعد از ميلاد ساخته شد و متعلق به دوران قاجاري است. بنيانگذار اين عمارت يعني خاله بگم كه تبعه ??ين بوده نيز در اين بقعه مد??ون است. بردرب ورودي اين بنا كتيبه اي قرار دارد كه روي آن نام شاهزاده ابراهيم بن سلطان بن موسي بن جع??ر و نيز نام سيد مهدي بن حاج سيد حسين بروجردي با تاريخ 1885بعد از ميلاد حك گرديده است.

 

كاشان به مثال مثنوي ه??تاد من و داستاني بي پايان است. مكانهاي توريستي و نيز جذاب ديگري در اين شهر وجود دارد كه ما در اينجا تنها به ذكر نام آنها بسنده مي كنيم:

بقعه حبيب بن موسي

بقعه پنجه شاه

بقعه مير نشانه

بقعه ابولؤلؤ

بقعه هلال بن علي

بقعه بابا ا??ضل كاشاني

بقعه سلطان علي بن محمد باقر مشهد اردهال

بقعه امامزاده پيرداوود

بقعه امامزاده محمد صانع و محمد اسماعيل

مجموعه باباولي

مجموعه خان

مجموعه حاج سيد حسين عطار

قمصر

خانه عامريها

خانه عباسيان

خانه صالح

تيمچه ملك التجار

قلعه جلالي

مسجد ميرعماد

منار زين الدين

مسجد تبريزيها

بقعه خواجه تاج الدين

بقعه شاه يلان

بقعه سلطان مير احمد

حمام سلطان مير احمد

آتشكده نياسر

[secret63 9]

سمیرم

 

موقعيت شهرستان سميرم

ويژگيهاي طبيعي - اين شهرستان در165 كيلومتري جنوب اص??هان، ميان استانهاي ??ارس، كهگيلويه و بويراحمد و چهارمحال وبختياري واقع شده است و مساحت آن در 5/5297 كيلومتر مربع است و منطقه اي كوهستاني است. مهمترين ارت??اعات آن رشته كوههاي دينار(قله دنا) است كه درمرز استان اص??هان و كهگيلويه و بويراحمد واقع شده است.

 

شهرستان سميرم داراي آب وهواي كوهستاني با زمستانهاي سرد و پربر?? و تابستانهاي خشك و معتدل است. پوشش گياهي اين منطقه متنوع است و بيشتر شامل استپهاي كوهي و چمنزار و درختان جنگلي است و با اينكه براثر بي احتياطي و قطع بي رويه ازبين ر??ته اند، هنوز هم از مهمترين مراتع جهت پرورش دام بحساب مي آيند. دو چشمه معرو?? دراين شهرجريان دارد،به نامهاي چشمه خوانساروچشمه خانعلي كه داراي آبي گواراوزلال مي باشند. رودخانه هاي معرو?? سميرم، عبارتنداز: ماربر، ونك، شمس آباد و حناكه همگي سرانجام ويكجابه رود خرسان ملحق مي شوند.

ازمناظر ديدني اين منطقه آبشارمعرو?? آن است و همچنين تخت سليمان، آب ملخ، دهات پادنا و ديگرديدگاههاي طبيعي كوهستاني را مي توان نام برد.

 

 

ويژگيهاي انساني

 

درباره وجه تسميه سميرم مطالب مختل??ي نقل شده است از همه معرو??تر گويند بعلت آب و هواي سرد به اين منطقه سميران گ??ته اند(زميران ) كه بعدها به سميرم تبديل شده و بمعناي سردسير است. جمعيت اين شهرستان درسرشماري سال 1370 ، 85000 ن??ر بوده است. اين شهرستان از دو بخش مركزي و پادنا تشكيل شده است. ايل قشقايي كه از تيره هاي مختل??ي تشكيل شده اند، درهنگام ييلاق به اين منطقه آمده و با مردم ارتباط و دادوستد دارند.

ويژگيهاي اقتصادي - 60درصد مردم به كارهاي كشاورزي و دامپروري اشتغال دارند. موقعيت كوهستاني وآب وهواي معتدل موجب گسترش باغهاي سيب گرديده كه همه ساله مقدار ??راواني به خارج از اين منطقه صادر مي گردد. بعلت زمينهاي حاصلخيز و آب كا??ي، محصولاتي نظيرگندم، جو ، چغندرقند و گياهان علو??ه اي وحبوبات هم بدست مي آيد، اين شهرستان متاس??انه ازلحاظ صنعت ??قير است، هرچندكه از لحاظ مواداوليه از امكانات بالقوه اي برخوردار مي باشد، معادن خاك نسوز پشته و خاك گچ ازمعادن اين شهرستان است. صنايع دستي كارگاهي اين شهرستان، مانند قاليبا??ي، گليم وجاجيم با??ي شهرت دارد.

راهها- باوجود اهميت اين منطقه كه درميان سه استان وبرسرراه عشاير قرارگر??ته است، ليكن تاكنون راههاي آن چندان توسعه نيا??ته است. هرچند پس ازانقلاب گسترش راههاا بعاد وسيعتري يا??ته، اما كا??ي بنظرنمي رسد. هم اكنون مهمترين جاده ارتباطي آن به قمشه ازشمال و بويراحمد و بهبهان ازجنوب است كه بتازگي احداث شده است .

 

 

موقعيت شهرستان سميرم

ويژگيهاي طبيعي - اين شهرستان در165 كيلومتري جنوب اص??هان، ميان استانهاي ??ارس، كهگيلويه و بويراحمد و چهارمحال وبختياري واقع شده است و مساحت آن در 5/5297 كيلومتر مربع است و منطقه اي كوهستاني است. مهمترين ارت??اعات آن رشته كوههاي دينار(قله دنا) است كه درمرز استان اص??هان و كهگيلويه و بويراحمد واقع شده است.

شهرستان سميرم داراي آب وهواي كوهستاني با زمستانهاي سرد و پربر?? و تابستانهاي خشك و معتدل است. پوشش گياهي اين منطقه متنوع است و بيشتر شامل استپهاي كوهي و چمنزار و درختان جنگلي است و با اينكه براثر بي احتياطي و قطع بي رويه ازبين ر??ته اند، هنوز هم از مهمترين مراتع جهت پرورش دام بحساب مي آيند. دو چشمه معرو?? دراين شهرجريان دارد،به نامهاي چشمه خوانساروچشمه خانعلي كه داراي آبي گواراوزلال مي باشند. رودخانه هاي معرو?? سميرم، عبارتنداز: ماربر، ونك، شمس آباد و حناكه همگي سرانجام ويكجابه رود خرسان ملحق مي شوند.

ازمناظر ديدني اين منطقه آبشارمعرو?? آن است و همچنين تخت سليمان، آب ملخ، دهات پادنا و ديگرديدگاههاي طبيعي كوهستاني را مي توان نام برد.

ويژگيهاي انساني -درباره وجه تسميه سميرم مطالب مختل??ي نقل شده است از همه معرو??تر گويند بعلت آب و هواي سرد به اين منطقه سميران گ??ته اند(زميران ) كه بعدها به سميرم تبديل شده و بمعناي سردسير است. جمعيت اين شهرستان درسرشماري سال 1370 ، 85000 ن??ر بوده است. اين شهرستان از دو بخش مركزي و پادنا تشكيل شده است. ايل قشقايي كه از تيره هاي مختل??ي تشكيل شده اند، درهنگام ييلاق به اين منطقه آمده و با مردم ارتباط و دادوستد دارند.

ويژگيهاي اقتصادي - 60درصد مردم به كارهاي كشاورزي و دامپروري اشتغال دارند. موقعيت كوهستاني وآب وهواي معتدل موجب گسترش باغهاي سيب گرديده كه همه ساله مقدار ??راواني به خارج از اين منطقه صادر مي گردد. بعلت زمينهاي حاصلخيز و آب كا??ي، محصولاتي نظيرگندم، جو ، چغندرقند و گياهان علو??ه اي وحبوبات هم بدست مي آيد، اين شهرستان متاس??انه ازلحاظ صنعت ??قير است، هرچندكه از لحاظ مواداوليه از امكانات بالقوه اي برخوردار مي باشد، معادن خاك نسوز پشته و خاك گچ ازمعادن اين شهرستان است. صنايع دستي كارگاهي اين شهرستان، مانند قاليبا??ي، گليم وجاجيم با??ي شهرت دارد.

راهها- باوجود اهميت اين منطقه كه درميان سه استان وبرسرراه عشاير قرارگر??ته است، ليكن تاكنون راههاي آن چندان توسعه نيا??ته است. هرچند پس ازانقلاب گسترش راههاا بعاد وسيعتري يا??ته، اما كا??ي بنظرنمي رسد. هم اكنون مهمترين جاده ارتباطي آن به قمشه ازشمال و بويراحمد و بهبهان ازجنوب است كه بتازگي احداث شده است .

شهر سميرم در جنوب اص??هان به طول جغرا??يايي 51 درجه و 34 دقيقهشرقي و 31درجه و 25دقيقه عرض شمالي قراردارد و ارت??اع متوسط آن از سطح دريا2500 متر است. كه به همين دليل به بام ايران معرو?? است.

سميرم شهري است كوهستاني كه درمنطقه كوهستاني زاگرس شرقي واقع است و اطرا?? آنارت??اعاتي محصورنموده اند. منظره شهر كوهستاني و پر درخت وزيباست. يك قسمت شهر در بلندي بروي دامنه پرشيب كوهستاني واقع است. خانه ها وقلعه هادر شيب كوهها ساخته شده وقسمت ديگر درامتداد آن بروي جلگه قراردارد. مزارع و باغهاي سيب و خيابانهاي اين قسمت منظره جالبي به شهر مي دهد. اختلا?? ارت??اع بلندترين وپست ترين نقطه شهر تقريبا 150 الي 200 متر مي رسد.

[secret63 9]

??ریدونشهر

 

مساحت:

۱۲۲۳۶كيلومتر مربع

جمعيت:

۴۵۹۰۸

مسا??ت از مركز استان:

۱۵۵

كد تل??ن:

۰۳۷۲۵۲۲

 

??ريدون شهر، مركز شهرستان ??ريدون شهر، با پهنه ای حدود 3 كيلومتر مربع، در باختر استان اص??هان، در 32 درجه و 56 دقيقه و 15 ثانيه پهنای شمالی و 50 درجه و 7 دقيقه و 15 ثانيه درازای خاوری نسبت به نيمروز گرينويچ و بلندی 2 هزار و 530 متر از سطح دريا قرار دارد. اين شهرستان از شمال به شهرستان ??ريدن و استان لرستان، از خاور به شهرستان ??ريدن، از باختر به لرستان و از جنوب به استان چهار محال و بختياری محدود می باشد. شهر ??ريدون شهر را از شمال كوه برآ??تاب، از باختر آبادی دربند، از خاور روستای خليل آباد ( شاه بلاغ ) و از جنوب آبادی برآسياب در برگر??ته اند. شهرستان ??ريدون شهر که در غربی ترين نقطه استان اص??هان قرار دارد با استان لرستان و استان چهارمحال وبختياری هم مرز است. از اين رو گذرگاهی برای عشاير اين دو منطقه محسوب می شود. عشاير منطقه صنايع دستی زيبا و متنوعی توليد می کنند که بيش تر محلی بوده و جنبه خود مصر??ی دارد. مهم ترين صنايع دستی اين شهرستان قالی با??ی می باشد. علاوه بر آن گليم، شال و جوراب های پشمی نيز از هنرهای دستی توليدی منطقه به شمار می رود. قالی با??ی در اين شهرستان از اهميت و ارزش بالايی برخوردار است و سهم مهمی در اقتصاد خانواده ها و کل منطقه دارد. بيش تر مردم منطقه به ويژه زنان و دختران اين شهرستان در کارگاه های خانگی به قالی با??ی اشتغال دارند. بيش تر جنگل های طبيعی استان اص??هان در شهرستان های ??ريدون شهر و سميرم پراكنده شده*اند و جلوه های زيبايی به اين مناطق* بخشيده اند. سنگ گورهای باستانی در روستای قهستان و آرامگاه های بزرگان دينی از جاذبه های تاريخی منطقه به شمار می آيند. ??رآورده های كشاورزی اين شهرستان سيب زمينی، گندم ، جو، و ميوه است و ??رآورده های دامی آن، گوشت، پوست و پشم است كه به شهر اص??هان صادر می شود. بيش تر جنگل های طبيعی استان اص??هان در شهرستان های ??ريدون شهر و سميرم پراكنده شده اند و جلوه های زيبايی به اين مناطق بخشيده اند. سنگ گورهای باستانی در روستای قهستان و آرامگاه های بزرگان دينی از جاذبه های تاريخی منطقه به شمار می آيند.

شهرستان ??ریدون*شهر یکی از ۲۱شهرستان دراستان اص??هان ایران است. شهرستان ??ریدونشهر دارای یک بخش به نام بخش مرکزی و ۵ دهستان است. دو شهر تابعه این شهرستان عبارت*اند از ??ریدون*شهر و بر??*انبار.

موقیعت جغرا??یایی

 

این شهرستان با مساحت ۱/۲۲۳۶کیلومترمربع، درمیان استان*های لرستان و چهارمحال وبختیاری واقع شده* است. ??اصله آن تا اص??هان۱۵۵کیلومتر است.

ویژگیهای طبیعی

??ریدونشهر منطقه ای است کوهستانی و ارت??اعات آن عبارت*انداز : قله شاهون و کوه کلوسه و کوه کمران. کوهستانی*ترین منطقه شهرستان ناحیه پشتکوه موگویی است و بعد ناحیه چناررود می*باشد. آب وهوای ??ریدونشهر معتدل کوهستانی است. پراکندگی باران و بر?? درطول سال دست کم ۸ماه و ذخیره بر?? آنها تاشروع بارندگی سال دیگر ادامه می*یابد. رودخانه ها اغلب دربستری عمیق جریان یا??ته *است که آب آنها به هدر می*رود و معمولاً به مصر?? کشاورزی نمی*رسد. پوشش گیاهی این ناحیه از استپ و چمنزار*های کوهستانی است.

ویژگیهای انسانی

 

درمدارک تاریخی و جغرا??یایی، این ناحیه به نامپرنیکان معرو?? است که شامل ??ریدن و ??ریدونشهر می*شود و در مزرعه قهستان سنگ قیرهای باستانی وجود دارد.

جمعیت این شهرستان بالغ بر ۴۵۹۰۸ن??ر می*باشد.

این منطقه مرکز ییلاق عشایر چهارلنگ بختیاری است.

چهار گروه، بختیاری، گرجی، ترک و ارمنی از تیره*های معرو?? این ناحیه می*باشند و هرگروه به زبان قومی مخصوص به خود تکلم می*کنند.

??ریدونشهر حدود ۳۰۰سال پیش مرکز سکونت گرجی*هایی شده *است که در زمان ص??ویان به این نواحی کوچانده شده بودند و امروزه بزرگ*ترین شهر گرجی نشین ایران به شمار می*رود.

شهر ??ریدونشهر با پهنه*ای حدود پنج کیلومتر مربع در باختر استان اص??هان در ۳۲درجه و ۵۶دقیقه و ۱۵ثانیه پهنای شمالی و ۵۰درجه و۷دقیقه و ۱۵ثانیه درازای خاوری نسبت به نیمروز گرینویچ قرار دارد.

??ریدونشهر منطقه*ای است کوهستانی که بین دو رشته کوه از رشته کوههای زاگرس درست در محلی از قسمت اعظم راههای منطقه بختیاری به آن می*پیوندد قرار گر??ته و از دیرباز مرکز خرید و ??روش عشایر ایلهای بختیاری بوده *است. منطقه*ای بسیار خوش آب و هواست به طوری که بسیاری از کارمندان شرکت ن??ت درمنطقه خوزستان مدت ۵ماه از بهار و تابستان را در این منطقه می*گذرانند و بعضی از آنها ساختمانهایی نیز احداث کرده*اند. زمستانهای پربر?? و تابستانهای دل انگیز دارد. اکثریت جمعیت آن گرجی*تبار است و حدود صد در صداز گرجی*تبارها به زبان گرجی تکلم می*کنند.

??ریدونشهر دارای شهرداری و بخشداری، پاسگاه ژاندامری، اداره جنگل بانی و کشاورزی، آمار، بانکهای صادرات، ملی، کشاورزی، پست و تلگرا?? و تل??ن و اززمانهای خیلی پیش به علت موقعیت جغرا??یایی دارای شیکه بی سیم و مراکزارتباطی دیگر بوده*است. موقعیت جغرا??یایی و شرایط طبیعی ??ریدونشهر ایجاب می*کند که بیشتر کارها در این منطقه به صورت دسته جمعی انجام گیرد و جنبه تعاون داشته باشد زیرا مدت ۵ماه از سال بیشتر منطقه از بر?? پوشیده شده*است و تا چند سال پیش خود ??ریدونشهر نیز مدت ۳تا ۴ماه بر اثر بارندگی ارتباطش با سایر نقاط قطع می*شد. بر اثر گذشته زمان از تعددکارهای تعاونی کاسته می*شود و این گونه کارها تغییر شکل و ??رم داده جنبه ان??رادی به خود می*گیرد.

ویژگیهای اقتصادی

 

درزندگی اقتصادی ??ریدونشهر، سه نوع ??عالیت عمده را می*توان تشخیص داد:

 

کشاورزی، دامداری، صعنت و خدمات. ۸۰ درصد از اهالی به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند. متاس??انه درسالهای اخیر این آمار کاهش یا??ته *است، زیرا به علل خاصی به شهرستانهای دیگر مهاجرت نموده*اند. محصولات مهم، عبارتند ازسیب زمینی وغلات، ??راورده*های دامی گوشت، پوست و پشم که به اص??هان صادرمی*شود. صنایع دستی آن قالیبا??ی است.

گرجیهای ??ریدن به دو شعبه شمالی و جنوبی تقسیم شدند شعبه شمالی به سوی دشت و شعبه جنوبی به سوی کوهستان ر??تند دسته اول محل سکونت خود را تورلی و دسته دوم سرزمین خود را به یاد ناحیه*ای معرو?? در گرجستان مارتقپی نامیدند.

[secret63 9]

روستای ایبانه

 

روستای ابیانه در دره ای معتدل و خشک در 40 کلیومتری شمال غرب نطنز، و 20 کیلومتری غرب جاده آس??الته نطنز و کاشان و 80 کیلومتری جنوب غرب کاشان قرار دارد. رودخانه برز رود از جنوب آبادی می گذرد.

عده ای از اهالی اظهار کردند که ابیانه در واقع آب یانه بوده است و عده ای که قصد داشتند در محل ??علی ابیانه مسکن گزینند، از طر?? غرب آمده اند و از پشت کوه ها ا??رادی را به آن طر?? ??رستادند تا ببینند آب هست یا نه؛ به همین دلیل این منطقه را ابیانه نامیده اند.

در زبان محلی به ابیانه " ویونا " می گویند. " وی " به معنای بید و " ویانه " به معنای بیدستان است ( ابیانه در گذشته بیدستان بوده است ). به اظهار برخی " ویانه " در طول زمان به "اویانه " و " ابیانه " تحری?? شده است. ابیانه ای وقتی بخواهد بگوید "ابیانه ای هستم " می گوید " ویون جی ما : ما ویون جی هستیم ".

مردم ابیانه مسلمان و پیرو مذهب تشیع هستند. قدمت این روستا و وجود برخی آداب و رسوم کهن در بین مردمان آن باعث شده که برخی عنوان کنند اهالی این روستا هنوز به برخی آداب و رسوم و اعتقادات قبل از اسلام و رین زرتشت پای بند هستند.

گویش محلی ابیانه را پهلوی اشکانی عنوان می کنند.

روستای ابیانه دارای قدمتی نزدیک به هزارو پانصد سال است و یکی از قدیمی ترین زیست گاه های انسانی در حاشیه کویر ایران محسوب می شود. با توجه به این قدمت، ابیانه دارای اماکن و بناهای کهن زیادی است که هر کدام به دوره تاریخی خاصی تعلق دارد.

وجود این بناها و آثار تاریخی متعدد و همچنین ح??ظ برخی آداب و عادات و رسوم کهن در بین مردمان ابیانه باعث شده است که این روستا در تاریخ 30/5/1354 به شماره ثبت 1089 جزء آثار ملی ثبت شود.

این روستا، در مقیاس محلی با شهر نطنز و در مقیاس منطقه ی با شهر های کاشان و اص??هان مرتبط بوده است.راه های ارتباطی ابیانه با مناطق اطرا?? در گذشته عبارت بودند از : گدار کاشان، گدار اص??هان، دار تجره.

این روستا در حال حاضر بوسیله راه آس??الته جدیدی با جاده کاشان- نطنز ارتباط دارد. در گذشته ??قط قسمتی از جاده مال رو، با این جاده انطباق داشته است. به این ترتیت که جاده قدیم از پل هنجن تا زیارت هنجن در کنار مسیر رودخانه و از پشت باغ های هنجن تا مزارع باقر آباد و از باقر آباد تا یارند از همین جاده کنونی(گداروشت امان ) می گذشته است. از یارند به کمجان تا برز، از پشت باغ ها می گذشته است، از برز رود با طره جاده قدیمی و از طره تا ابیانه به وسیله دو مسیربه ابیانه می رسیدند؛ یکی از آنها طارده بوده که خود به دو شاخه می شده است و دیگری هم از وسط باغزارها، در کنار مسیر رودخانه خشک می گذشته است. برای ر??تن به نطنز از این مسیر می گذشته اند.

ابیانه بین دو شاه راه اصلی قرار دارد. شاه راه اول، راه کاشان، قمصر، مورچه خورت واص??هان است و شاه راه دوم کاشان، نطنز، یزد و کرمان است؛ ابیانه در 25 کیلومتری این دو راه اصلی قرار دارد.

 

نمای روستا

نوشته و اثری که قدمت زمانی ابیانه را دقیقاً معلوم کند در دست نیست؛ ولی قدمت هزار و پانصد ساله را برای آن تخمین می زنند و آن را از کهن ترین زیست گاه های انسانی در حاشیه دشت کویر ایران می دانند. آثار و بناهای تاریخی که در ابیانه وجود دارد مربوط به دوره های ساسانی، سلجوقی ص??وی و قاجار است. این آثار نشان دهنده قدمت تاریخی این زیست گاه انسانی است.

[secret63 9]

??ولادشهر (آریاشهر پیشین) شهری است در

استان اص??هان ایران

این شهر در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی اص??هان در محور ارتباطی اص??هان شهرکرد واقع شده*است.این شهر با مساحتی بالغ بر ۷۷۰۰هکتار یکی از سه شهر جدید در اص??هان می*باشد. ??ولادشهر در دشت طبس میان ??اصله ارت??اعی ۱۶۲۰ تا ۱۸۰۰ متری از سطح دریا واقع شده*است، این شهر تقریباً به شکل نیم دایره می*باشد.

این شهر از شمال به شهرستان ??لاورجان، از جنوب به کارخانه ذوب آهن و اراضی شهرستان لنجان، از شرق به کوه نمتک و از غرب به رشته کوه پنجی محدود می*باشد.

ارت??اعات این شهر یکی رشته کوه پنجی در غرب و رشته کوه اشترجان در جنوب و عوارض طبیعی مارماضه و ??شارچه در داخل محدوده شهر می*باشد.

??ولادشهر دارای سه مرکز آموزش عالی امین، صنعتی ??ولاد و مخابرات و یک مرکز نمایندگی علمی بین المللی ??ناوری اطلاعات و همچنین یک ورزشگاه بزرگ است. در آینده نزدیک قرار است یک خط متروی روباز از اص??هان به سمت ??ولادشهر کشیده شود. ??ولادشهر از اقوام مختل?? سراسر ایران مهاجر داشته*است كه بیشتر جمعیت این شهر از ساکنان قبلی استان*های چهارمحال بختیاری وخوزستان هستند

[secret63 9]

پیشینه

??ولادشهر در سال ۱۳۴۲ برای اسکان کارمندان ذوب آهن تأسیس شد و از سال۱۳۶۳ به عنوان یک شهر جدید ??عالیت خود را اغاز نمود وهم اکنون بیش از ۸۵۰۰۰ن??ر جمعیت دارد. هم اکنون بعلت نزدیکی به مرکز استان و همچنین دسترسی آسان به صنایع بزرگی همچون ذوب آهن اص??هان، ??ولاد مبارکه و همچنین کارخانه سیمان سپاهان به مکانی مناسب جهت اسکان تبدیل گردیده. دیگر مزایای زندگی در این شهر جدید نزدیکی به مراکز آموزش عالی همچون دانشگاه صنعتی اص??هان، دانشگاه اص??هان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد نج?? آباد می*باشدازجمله مراکز آموزش عالی ذر این شهر می*توان به مرکز اموزش عالی غیر انت??اعی امین مجتمع امورش عالی ??ولاد و همچنین مرکز اوزش غیر انت??اعی ??رزانگان اشاره کرد.

??ولادشهر جوان ترین مرکز شهری شهرستان لنجان به شمار می*آید و از قدمتی ۵۰ ساله برخوردار است. این شهر در آغاز توسط کارخانه ذوب آهن و با هد?? اسکان شاغلان مهاجر کارخانه و نیروهای متخصص خارجی(روسی) بنا گردیده و به عنوان شهرک خوابگاهی متعلق به کارخانه تا سال ۱۳۶۰ صر??اً توسط جمعیت شاغل در این کارخانه مورد اسکان قرار می*گر??ت. لیکن از اواسط دهه ۶۰ به بعد به تدریج و در طی روندی سریع از تملک کارخانه مذکور درآمده و به شهرهای تحت اداره وزارت کشور پیوست.

با ورود کشور به عصر صنعت در دهه چهل، ??عالیتهای گسترده*ای در رابطه با احداث و راه اندازی کارخانجات متعدد صنعتی در سراسر کشور شکل گر??ت که مهمترین آنها احداث کارخانه ذوب آهن در منطقه لنجان به شمار می*آید، احداث این کارخانه در پی عقد قراردادی بین دولت*های ایران و اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۳۴۴ در دشت طبس در جنوب ??ولادشهر آغاز گردید و به دنبال آن منطقه لنجان شاهد مهاجرانی گردید که با هد?? دست یابی به اشتغال در کارخانه ذوب آهن زاد و بوم خویش را در سرزمینهای دیگر ترک کرده و رو به این منطقه آوردند و در بخشهای مختل?? کارخانه به کار گر??ته شدند. شدت این مهاجرت*ها به حدی بود که در همان بدو کار عملیات احداث کارخانه، بحث اسکان مهاجرین تازه اشتغال یا??ته در کارخانه به مشغله مهم ذهنی برنامه ریزان و سیاست گذاران مربوطه مبدل گردید.

احداث شهر بزرگ یا کلان شهر آریاشهر (??ولادشهر کنونی) که در سال ۱۳۵۰ در پهنه دشتی وسیع و مسطح به ابعاد ۴ * ۱۵ در کیلومتر در شمال کارخانه تحقق پذیر??ت نتیجه منطقی همین شرایط به شمار می*آید و با بهره برداری از اولین مرحله از ساخت آن که موجب اسکان گروهی ازخانواده*های شاغلان در کارخانه و تعدادی از متخصصین پیمانکار خارجی گردید کلان شهر جدیدی به جغرا??یای کشور ا??زوده شد که تنها بر اساس الزامات و نیازهای اساسی کارخانه ذوب آهن در امر اسکان شاغلان مهاجر خود تحقق پذیر??ت و به سبب آنکه در این میان علایق و اشتراکات اجتماعی، ??رهنگی و... که معمولاً شاخص ترین عوامل برپایی سکونت گاههای اجتماعی به شمار می*آیند. هیچگونه نقشی در پیدایش شهر مذکور نداشته*اند، لذا این شهر بیشتر به یک زیست گاه خوابگاهی شبیه شد تا یک شهر با شاخصه*های رایج آن، وابستگی تام شهر مذکور به کارخانه ذوب آهن و بهره برداری انحصاری از آن که محدود به نیروی کار ??عال در کارخانه مذکور بود و نیز اسکان موقتی بهره مندان از واحدهای مسکونی آن که تنها به ایام اشتغال در کارخانه محدود بود موجب گردید که این شهر از با??ت اجتماعی, ??رهنگی و اقتصادی کاملاً مت??اوت نسبت به دیگر مراکز اجتکاعی کشور برخوردارگردد.

??ولاد شهر تا وقوع انقلاب انقلاب اسلامی و حتی در دهه اول پس از انقلاب همچنان هویت خویش را به عنوان یک شهرک خوابگاهی وابسته به کارخانه ذوب آهن ح??ظ نمود لیکن با وقوع تحولات سیاسی و اجتماعی عمیق پس از انقلاب و خصوصاً جنگ تحمیلی، نظم و سازماندهٔ ویژه این شهرک نیز همپای دیگر مراکز اجتماعی کشور و حتی در سطح گسترده تری ??روریخت. هجوم و اسکان مهاجران جنگ تحمیلی در بخشی از بناهای ساخته شده و یا در حال احداث شهر و نیز سیاست کارخانه ذوب آهن در رهایی از قید و بند مسئولیت اداره، ح??ظ و نگهداری شهرک که به صورت واگذاری ساختمانهای مسکونی به نیروهای شاغل و بازنشسته ساکن در این بناها و ??روش به غیر محقق گردید، هویت شهر مذکور را دگرگون ساخت. این تحول در سال ۱۳۶۰ با واگذاری اراضی شهر به سازمان زمین شهری آغاز گردید و کلیه تأسیسات و امکانات موجود در آن به شرکت تازه تأسیس (عمران ??ولاد شهر) واگذار شد و شهر مذکور با کسب امتیازات و ویژگیهای سیاسی و اداری شهری مورد سکونت طی?? گسترده*ای از خانواده*های مهاجر و بعضاً بومیان منطقه لنجان که از وابستگی به کارخانه ذوب آهن به دور بودند قرار گر??ت و با ا??تتاح شهرداری ??ولاد شهر در سال ۱۳۷۲ رسماً به جرگه شهرهای تحت اداره وزارت کشور درآمد.

 

در حال حاضر با??ت جمعیتی ??ولادشهر از تنوع گسترده*ای برخوردار است و گروه*های مهاجر تازه اسکان یا??ته در آن را می*توان به صورت زیر طبقه بندی نمود:

۱- شاغلان کارخانه ذوب آهن که پس از مهاجرت از زاد و بوم خویش روبه منطقه لنجان گذارده و پس از اشتغال در کارخانه مذکور در منازل سازمانی کارخانه در این شهر اسکان یا??تند و سپس با خریداری منازل تحت اختیار خویش در این شهر سکونت دائمی گزیده*اند.

۲- مهاجرین جنگ تحمیلی که از آغاز جنگ و اشغال بخش قابل توجهی از سرزمین خوزستان بویژه شهرهای آبادان، خرمشهر و... زاد و بوم خویش را ترک کرده و با مهاجرت به مناطق امن تر از جمله منطقه لنجان در ساختمانهای نوبنیاد شهر ??ولادشهر اسکان داده شدند و بعدها با آغاز سیاست کارخانه ذوب آهن در ??روش املاک و مستغلات خود در این شهر اقدام به خرید جایگاه*های خود از کارخانه و اسکان دائمی در ??ولاد شهر نمودند.

۳- مهاجرین پس از انقلاب که مستقل از کارخانه ذوب آهن در این شهر اسکان یا??ته*اند. این گروه*های اخیر در دوران پس از انقلاب به واسطه رکود زندگی در زادبوم خویش و یا ناتوانی در تداوم زندگی و تأمین معاش زیستگاه سنتی خویش را ترک نموده و به امید دستیابی به اشتغال در کارخانه ذوب آهن و دیگر صنایع ??عال منطقه به لنجان مهاجرت کرده و در شهرهای مختل?? منطقه و بویژه ??ولاشهر که از امکانات ارزان تر جهت سکونت و زندگی برخوردار بود اسکان یا??تند.

پس از استقلال گر??تن ??ولادشهر از ذوب آهن مردم و مسئولین این شهر در صدد آبادانی بیشتر این شهر برآمدند امروز ??ولادشهر دارای: بیشترین تعداد دانشجو و ??ارغ التحصیل دانشگاهی در استان و شهرستان می*باشد. بیشترین تعداد موسسات و گروه*های ??رهنگی هنری در استان می*باشد. بیشترین دانشگاه، مدرسه، مهدهای کودک و دبیر در شهرستان می*باشد. بزرگترین مجتمع*های تجاری در شهرستان می*باشد.

تا پیش از این سال*ها ??ولادشهر از لحاظ تجاری وابسته به اص??هان و شهرستان بود و مردم نیازهای اولیه خود را از این دو مکان تهیه می*کردند ولی امروزه شاهد هستیم که با ساخت مجتمع*های بزرگ تجاری مانند مجتمع تجاری ولی عصر - مجتمع تجاری کوثر - مجتمع تجاری پاسارگاد - سایت بزرگ صنعتی کاوه این مشکل حل شده و حتا مردم سایر شهرها و روستاهای شهرستان گاه نیازهای خود را از بازارهای ??ولادشهر تامین می*کنند. در کل باید گ??ت با زحمت مردم و مسئولین در ده سال گذشته ??ولادشهر تبدیل به یک کلان شهر گشته تا جایی که در سال ۱۳۸۶ روزنامه نسل ??ردا به نقل از معاونت عمرانی استانداری اص??هان نوشت که ??ولادشهر در سال*های آینده به مکمل استان اص??هان تبدیل خواهد شد. با اهتمامی که مردم و مسئولین دارند هر روز شاهد رشد و توسعه ??ولادشهر هستیم تا جایی که آمارساخت و سازهای مسکونی، عمرانی و ت??ریحی و همینطور جمعیت ??ولادشهر را روزانه باید اعلام کرد. گویا شرکت*هایی تجاری از کشورهای خارجی مانند سوئد و ??رانسه آمادگی خود را جهت سرمایه گذاری در ??ولادشهر اعلام کرده*اند.