secret63

جمعیت این شهرستان ۷۱۵٬۰۹۷ ن??ر (برآورد ۱۳۸۳) و مرکز آن شهر رشت است. شهرستان رشت در مختصات جغرا??یایی 37 درجه و 1 دقیقه تا 37 درحه و 27 دقیقه عرض شمالی از خط استوار و 48 درجه و 35 دقیقه تا 49 درجه و 3 دقیقه طول جغرا??یایی از نص?? النهار مبدا در بین ارت??اعات تالش و دریای خزر واقع شده است. این شهرستان از شمال به دریای خزر و بندر انزلی ، از جنوب ه شهرستن رودبار ، از شرق به شهرستانهای سیاهکل و آستانه اشر??یه و از غرب به شهرستانهای ??ومن ، صومعه سرا و ش??ت منتهی می شود. شهر رشت به‌عنوان مرکز استان گیلان تقریباً در مرکز جلگه گیلان ، در وسیع ترین بخش دلتای رودخانه س??ید رود با ارت??اع متوسط 8 متر از سطح دریاهای آزاد و در 330 کیلومتری شمال باختری تهران و در انتهای راه کناره اصلی دریای خزر و در مسیر راه اصلی درجه یک قزوین به بندر انزلی واقع شده است. دو شاخابه از س??ید رود بنام های 1- سیاهرود 2- گوهر رودبار از دو سوی خاور و باختر شهر رشت روان هستند و سرانجام به مرداب انزلی می ریزند. این شهرستان با مساحت 603/1251 کیلومتر مربع ، شامل 6 بخش : مرکزی ، خمام ، خشکبیجار ، سنگر ، کوچص??هان و لشت نشاء و 18 دهستان و 296 آبادی ، که 294 آبادی آن دارای سکنه و 2 آبادی آن خالی از سکنه است. جمعیت شهرستان طبق سرشماری سال 1375 ، 715 هزار ن??ر بوده است که تراکم نسبی آن 430 ن??ر در هر کیلومتر مربع است که از این تعداد 7/68 درصد آنها شهر نشین هستند ، همچنین 32% کل جمعیت استان به این شهرستان تعلق دارد. مردم آن آریایی نژاد و به زبان ??ارسی و گویش گیلکی سخن می گویند در این شهر عده ای ارامنه و یهودی هم اقامت دارند در گذشته عده ای یونانی نیز به سبب رونق تجارت نخ نوغان و نوغانداران به گیلان کشانده شده بودند که اکنون کسی از آنها باقی نمانده ، ارامنه ، کلیسائی در رشت دارند و در گذشته بیشتر صاحب مدرسه سالن تئاتر بودند. این شهر از قدیم آباد و مسکونی بوده و ساکنان اصلی آن را گیلکها تشکیل می دهند. در منابع تاریخی آمده اس که این شهر به احتمال قوی قبل از اسلام در زمان ساسانیان وجود داشته است. در دوران ص??ویه مرکز گیلان بیه پس از ??ومن به رت منتقل گشت و این امر موجب ??زونی اهمیت بیش از پیش این شهر گردید. رشت را در گذشته دایره المعاره ( دار المرز ) نیز می نامیدند. این شهر در قدیم تنها راه ارتباطی و بازرگانی ایران از طریق بندر انزلی به اروپا به شمار می آمد ، از زمان شاه عباس دوم تا اواخر حکومت قاجار به شهر رشت مرکز تجاری بزرگی بوده است و کاروانهایی در این شهر برای خرید ابریشم توق?? می کردند و کالاهای خود را از این طریق به بنادر دریای مدیترانه ارسال می داشتند. ساکنان شهرهای این شهرستان عمدتاً به مشاغل خدماتی ، تجاری و صنعتی مشغول هستند و شالیکاری نیز از عمده ??عالیتهای روستاییان این خطه می باشد. در بخش کشاورزی ، این ناحیه از مستعدترین مناطق استان و کل کشور محسوب می شود. شهرستان رشت با توجه به شرایط جغرا??یایی ، اقتصادی ، اجتماعی و ??رهنگی و سیاسی ـ اداری دارای ویژگیهای مهمی است ، همانطوریکه متذکر شدیم این شهرستان به جهت موقعیت جغرا??یایی ( واقع شدن در جلگه مرکزی و وسعت زیاد آن ، حاصلخیزی خاک و اراضی ، مهم‌ترین منطقه تولید و کشت برنج است ) و موقعیت ارتباطی ( واقع شدن بر رسر راه تهران ، قزوین ، انزلی ، آستارا از یک سو و مسیر جاده اصلی گیلان به مازندران و شرق گیلان از سوی دیگر ) و موقعیت سیاسی ـ اداری ( واقع شدن شهر رشت به‌عنوان مرکز استان گیلان در این قسمت ) و رونق اقتصادی و گسترش شهرهای صنعتی و ایجاد کارخانه های صنعتی و به تبع آن ا??زایش ??عالیتهای زراعی ـ تجاری دارای اهمیت می باشد در این شهرستان بنابر این بررسی و مطالعه ??رهنگی و اجتماعی آن از دیدگاه مردم شناسی بسیار مهم و ضروری است

مسئولان چاره انديشي کنند سيل در کمين ماسوله جام جم آنلاين: شهرک تاريخي ماسوله در 65 سال گذشته در معرض سيلهاي مخرب بوده و از اين بابت خسارتهاي زيادي را نيز متحمل شده است که يکي از اين سيلها در شب گذشته و در پي بروز بارندگي در اين شهرک رخ داد. سيل در اين شهر در موارد متعددي رخ داده است و هر بار خساراتي را به بار آورده است به نحوي که سيل سال?? 1313 در ماسوله موجب مرگ چهار ن??ر شد. سيل سال 1369 منجر به خراب شدن ساختمانهاي زيادي شد و در سيل سال 1372 نيز علاوه بر ويراني ابنيه و تأسيسات، 32 دستگاه وسيله‌ نقليه نيز آسيب ديد. سيل سال 1377 ??اجعه‌ بزرگي را در ابعاد انساني و اقتصادي خود به ‌بار آورد و در آن سال 30 ن??ر جان باختند و 20 ن??ر م??قود شدند و پنج ميليارد ريال خسارت مالي وارد شد.همچنين بارانهاي سيل آسا و طغيان رودخانه ها شب گذشته نيز باعث وقوع سيل در شهرک تاريخي ماسوله شد و خسارتهاي زيادي به خودروهاي پارک شده در مسير سيل وارد کرد. شهردار ماسوله در اين ارتباط گ??ت: حجم زياد رسوبات ناشي از سيل در توق??گاه مرکزي ماسوله باعث شده تا آمار دقيقي از مد??ون شدن خودروها در زير گل و لاي در دست نباشد. يحيي يوس?? پور ا??زود: هنوز از کشته و مجروح شدن کسي در اين حادثه گزارشي دريا??ت نشده و 16 گروه امداد و نجات هلال احمر استان گيلان به شهرک ماسوله اعزام تا به سيل زدگان امدادرساني کنند. هر ساله به دنبال بارشهاي ??صلي در اين منطقه ميزان آب در حوزه هاي آبخيز کوه هاي اطرا?? به ميزان قابل توجهي ا??زايش يا??ته و سبب به جريان ا??تادن رسوبهاي حوزه هاي آبخيز به سمت پائين مي‌ شود. جمع ‌شدن آب بيش از حد معمول در حوزه هاي آبريز بالادست اين منطقه از بحرانهاي جدي در ماسوله است که بايد به عنوان يک هشدار جدي مورد توجه قرار گيرد زيرا مقدار بسيار زيادي از آبر??تها و رسوبات لغزشي را به اين منطقه آورده و همين امر سبب شده تا حجم آب در کنار رسوبات، نيروي عظيمي را ايجاد کنند که احتمال خطر براي شهر بسيار زياد است.

در كنار مرمت كالبدي بناها منظر عمومي ماسوله مرمت مي‌شود جام جم آنلاين: سرپرست پايگاه ميراث ??رهنگي ماسوله گ??ت: با هد?? احياي منظر عمومي ماسوله، در كنار مرمت كالبدي بناها اين منطقه، منظر عمومي نيز مرمت مي‌شود. سيدپيام شاع?? در گ??ت‌وگو با ايسنا، توضيح داد: در راستاي احياي منظر عمومي ماسوله از مهم‌ترين برنامه‌هاي در حال انجام، مرمت بازشوهاي خانه‌ها (در و پنجره‌ي بناها) است تا به‌تدريج آن‌ها را به شكل اصلي خود از جنس چوب و با معماري ويژه‌ي اين شهر تاريخي برگردانيم. وي بيان كرد: كارگاهي براي مرمت و تعمير در و پنجره‌ها از اوايل امسال ايجاد شده است و بازشوهايي كه به ساخت و تعمير نياز دارند، با كنترل و نظارت پايگاه ميراث ??رهنگي ماسوله تعمير و مرمت مي‌شوند. او تعمير و مرمت دودكش و بالكن بناهاي ماسوله را از ديگر اقدامات در دست انجام اين پايگاه براي ح??ظ و احياي سيماي بصري و عمومي ماسوله دانست و اظهار كرد: اين عناصر در مجموع، هويت با??ت ماسوله را تشكيل خواهند داد. وي با اشاره به وضعيت بارندگي و سرماي زيادي كه زمستان سال گذشته در ماسوله ايجاد و موجب شد كه تعدادي از بناهاي اين روستاي تاريخي آسيب ببينند، گ??ت: مو??ق شديم، اعتباري را به اين منظور به بناهاي آسيب‌ديده اختصاص دهيم كه با پشتيباني رييس سازمان ميراث ??رهنگي و گردشگري گيلان اين اقدامات در اولويت كاري پايگاه ميراث ??رهنگي ماسوله قرار گر??ت. معاون ميراث ??رهنگي سازمان ميراث ??رهنگي و گردشگري استان گيلان با اشاره به تكميل مرمت بناهاي با??ت تاريخي ماسوله از سال گذشته تا كنون، بيان كرد: با تخصيص اعتبارات و براساس شاخصه‌هاي در نظر گر??ته‌شده، به‌تدريج تعدادي از بناهايي كه در اولويت برنامه‌هاي مرمتي‌اند، مرمت مي‌شوند. شاع?? ادامه داد: از سال گذشته، مرمت تعدادي از اين بناها آغاز شده و تاكنون اقدامات مرمتي در حدود 10 بنا انجام شده‌اند. با پايان يا??تن مرمت هر بنا، مرمت بناي ديگر براساس شاخصه‌هاي آن در اولويت قرار مي‌گيرد. وي تعداد بناهاي در اولويت مرمت را حدود 36 بنا دانست و ا??زود: به‌تدريج پس از تخصيص اعتبار و با توجه به محدوديت اعتباري و اجراي هم‌زمان كار به‌طور موازي، با توجه به توان اجرايي پايگاه از اس??ند‌ سال گذشته مرمت 10 بنا آغاز شده است كه با پايان يا??تن مرمت هر بنا، مرمت بنايي ديگر براساس شاخصه‌هاي مورد نظر آغاز مي‌شود. او عمده‌ترين شاخصه‌هاي مورد نظر اين بناها را ارزشمند‌ بودن آن‌ها به‌لحاظ معماري و تاريخي، ساكن بودن مالك بنا در آن (اولويت با مالكاني است كه در بناهاي خود ساكن‌اند)، امكان مشاركت مالك در مرمت بنا و ميزان آسيبي كه به بنا آن مي‌شود، دانست و گ??ت: اگر ميزان آسيب واردشده به بنا بالا باشد، لازم است آن بنا به سرعت مرمت شود. به همين دليل، مرمت 36 بناي تاريخي ماسوله اولويت‌بندي شده است كه طبق برنامه، كار آن‌ها انجام مي‌شود. سرپرست پايگاه ميراث ??رهنگي ماسوله مرمت مسجد تاريخي غريب‌آباد ماسوله و بازار اين منطقه را از ديگر پروژه‌هاي در دست انجام پايگاه ميراث ??رهنگي ارزيابي و بيان كرد: مرمت بازار ماسوله با پيشر??ت خوبي در حال انجام است و ??كر مي‌كنم تا اوايل پاييز اين كار ادامه داشته باشد. شاع?? هم‌چنين در توضيح وضعيت اعتبار تخصيص‌يا??ته به اين پايگاه، اظهار داشت: تا پايان تيرماه سال مالي 1387 مبلغ 380ميليون تومان اعتبار براي پايگاه ميراث ??رهنگي ماسوله دريا??ت كرديم، ??عاليت خوبي انجام شد و پيشر??ت خوبي در اين زمينه داشتيم؛ ولي با كسري اعتبار نيز در اين زمينه مواجه شديم كه اگر اعتبار بيش‌تري به اين پايگاه اختصاص مي‌يا??ت، بناهاي بيش‌تري را مي‌توانستيم در دستور كار مرمت قرار دهيم. وي ادامه داد: با توجه به اين‌كه توزيع اعتبارها بايد به‌گونه‌اي باشد كه به همه‌ي شهرها و سازمان‌هاي ديگر نيز اعتبار مناسبي اختصاص يابد، معمولا تا يك‌سوم اعتبار مورد نياز تخصيص داده مي‌شود؛ ولي اميدواريم براي سال 1388 در نهايت، حدود 700ميليون تومان اعتبار داشته باشيم تا با سرعت بيش‌تري كارها را انجام دهيم. او تأكيد كرد: با توجه به اين‌كه در سال‌هاي اخير، انجام كارها در پايگاه ميراث ??رهنگي ماسوله روبه‌ رشد بوده است و امسال نيز درباره‌ي در معرض خطر قرار گر??تن ماسوله خبررساني مناسبي شد، اعتبار جهشي به اين امر اختصاص يا??ت كه موجب شد، اين روند در سال 1388 ادامه داشته باشد. وي با بيان اين‌كه اعتبار تخصيص‌يا??ته به اين پايگاه در سال گذشته از محل اعتبارات ملي بود نه استاني، اظهار كرد: از آنجا كه امسال بيش‌تر پروژه‌هاي مرمتي اين پايگاه، ادامه‌ي كارها در سال گذشته‌اند، رويه‌ي مرمت ادامه مي‌يابد و در صورت نياز به تصويب يك پروژه، اقدام به تصويب آن مي‌شود. به گ??ته‌ي معاون سازمان ميراث ??رهنگي و گردشگري گيلان، تنها زمان مناسب براي انجام كار در اين استان، اواخر بهار و ??صل تابستان به‌دليل وضعيت آب‌وهوايي است، به همين دليل تلاش مي‌كنيم، اين ??رصت را از دست ندهيم و از حداكثر توان خود براي انجام كار است??اده كنيم.

تصاویر زیبا از ماسوله روستایی در میان ابرها

گذری کوتاه در ماسوله این بهشت کوچک همه چیز دارد! کنار کومه ی کوچکی نشسته بود و هنوز می با??ت. دستان پیرش قصه ای بود از عمر طولانی و خطوط به جای مانده از میل و کاموا که اکنون دیگر جزئی از دستانش شده بود. این عروسک های کوچک پشمی و رنگی هر 30 دقیقه به یکی از اعضای خانواده اش اضا??ه می شدند تا با حضور کوتاهشان راهی برای امرار و معاش پیرزن مهربان شوند. یک عروسک دستبا?? از او خریدم، لبخندی زد و با زبان شیرین تالشی به نوشیدن چای دعوتم کرد. روی صندلی چوبی کنار کومه اش نشستم و مسحور بهشت کوچک اطرا??م شدم. تا چشم کار می کرد کوه بود و جنگل. از یک طر?? قله شاه معلم، آسمانکوه و لاسه سر و از طر?? دیگر قله تروشوم و کله قندی از ماسوله و مردمان مهربانش محا??ظت می کردند. شهرک ماسوله با وسعت 16 هکتار در ضلع شرقی یکی از کوههای تالش و در ??اصله 60 کیلومتری منتهی الیه جنوب غربی و در 35 کیلومتری غرب شهرستان ??ومن در تقاطع سه استان گیلان، زنجان و اردبیل قرار دارد. ارت??اع آن از سطح دریاهای آزاد 1050 متر و اختلا?? بین پایین ترین بالاترین نقطه این شهر کوهستانی بیش از 120 متر است. بلندترین قله استان گیلان، قله شاه معلم است که با ارت??اع 3050 متر در ماسوله واقع گردیده. بعد از ساعتی پیاده روی در کوچه های تنگ و باریک ماسوله و عبور از بازار خیره کننده آن متوجه شدم، ماسوله دارای چهار محله به نام های: خانه بر، مسجد بر، کشه سر و اسد محله است. هر چهار محله نیز در جوار بازار صاحب یک مسجد هستند که عبارتند از: مسجد جامع، مسجد اسد محله، مسجد قنبرآباد و مسجد خانه بر. بازار ماسوله که از جاذبه های اصلی و در واقع قلب این روستا محسوب می شود، توسط این چهار محله احاطه شده است. بازار در چهار سطح مستقل از هم شکل گر??ته، مغازه های دو سطح تحتانی، از یک طبقه و مغازه های دو سطح ??وقانی از دو طبقه تشکیل یا??ته و پایین ترین طبقه بازار، راسته چموش دوزها و چاقوسازها بوده است. طبقه دوم عمده ??روش ها و سایر ??روشندگان و طبقه سوم و چهارم که ??وقانی ترین قسمت های بازار هستند نیز راسته چموش دوزها و چاقوسازها بوده است. طبقه دوم عمده ??روش ها و سایر ??روشندگان و طبقه سوم و چهارم که ??وقانی ترین قسمت های بازار هستند نیز راسته عمده ??روشهای بزرگ و تجارت خانه ها است. وجود ح??اظهای چوبی مغازه ها و همینطور ستون ها و ایوانهای دو طبقه چوبی در این بازار چشم اندازی بی نظیر را به وجود می آورد. بیش از 160 دهانه مغازه در این مجموعه قابل شمارش اند که البته امروزه تعداد محدودی از آنها دائر است. برخی متروکه، برخی انبار و برخی نیز به کلی تخریب شده اند. در حال حاضر بیشترین محصولی که در بازار به چشم می خورد حلوا کنجدی، کلوچه با مزه ??ومن، نان روغنی، جوراب پشمی، عروسک های دستبا?? ، چاروق دوزی، گیوه و چموش دوزی و جالب تر از همه کاست های قدیمی از هنرمندانی چون بنان از مغازه ها و قهوه خانه های کوچک داخل بازار به گوش می رسد. خانه های این شهرک قدیمی در قلب کوهستان به گونه ای آرمیده اند که پشت بام هر خانه حیاط خانه ای بالاتر و محل ر??ت و آمد مسا??ران و گردشگران است. نمای بیرونی برخی خانه ها کاهگلی و مزین به گلدانهایی زیباست. بر در بیشتر مغازه ها نوشته شده «مهره مار موجود است» گویا اهالی این شهر می خواهند محبت در دل همه مردم جهان جای گیرد. یکی از جذابیت های این شهر آبشاری است که از دل کوه سرچشمه می گیرد و از میان کوچه ها و بازارها می گذرد و روانه دره ی شرقی می شود. از قرار معلوم خانه های ماسوله سابقاً نمای کاهگلی داشتند. اما اکنون نمای بسیاری از آنها را پلاستر سیمان کرده اند و رنگی شبیه به رنگ کاهگل بر آن زده اند تا یکدستی نمای روستا ح??ظ شود. در منتهی الیه خانه ها، تابلوی پایه داری بر روی زمین نصب و در روی آن نوشته شده بود مخارج بازسازی و زیباسازی ماسوله از طریق یونسکو پرداخت شده است. در حال حاضر در ماسوله بیش از 350 واحد مسکونی وجود دارد که درگذشته (حدود صد سال پیش)، شمار این واحدها به 600 عدد می رسید. جمعیت ماسوله طی 60 سال گذشته از حدود 3500 ن??ر به 900 ن??ر کاهش یا??ته است. این امر نشانه سیر نزولی تاریخ شهر کهن است. در حال گذر از کوچه بازارهای ماسوله بودم که چشمم به روی سردر کوچکی خیره ماند، در بالای سردر نوشته شده بود امامزاده ابراهیم، این بهشت کوچک همه چیز دارد! اینجا امامزاده، همسایه توست تو همسایه جنگل. دو امامزاده دیگر با نامهای «امامزاده عون بن محمد بن علی» و «امامزاده هاشم» نیز در این قریه به خاک سپرده شده اند. ماسوله در هر ??صلی از سال زیبایی و جذابیت های خاص خود را دارد. تابستان، پر جنب و جوش ترین ??صل سال برای اهالی ماسوله است. از یک سو وجود هوای معتدل در تابستان باعث جذب گردشگران بی شمار به آنجا می شود و از سوی دیگر، این ??صل، اوج حیات اجتماعی اقتصادی مردم به شمار می رود. در این زمان جنبش جدیدی زیر پوست شهر به جریان می ا??تد. این ??عالیت جهت آمادگی در برابر بر?? و سرمایی است که از آذر ماه به تدریج بر ??ضای شهرک مستولی می شود. انبار کردن برنج و آرد و همینطور ذغال و هیزم مشغله ای است که به کسب، تجارت و تولید اضا??ه می شود. به گ??ته کهنسالان، ماسوله در تابستان در روز بیش از چهارصد راس اسب و قاطر که بارشان کالاهای ??روشی است به شهر می آیند. در ??صل پاییز این جنب و جوش در میان اهالی شهر به تدریج رنگ می بازد. دامداران دیگر در کوههای ماسوله نیستند. بسیاری از ا??راد به قشلاق می روند. مشغله مردم را آب بندی پشت بام ها، انبار کردن مایجتاج زمستانی و انبار کردن پنیرها در خم های د??ن شده در زیر خانه ها تشکیل می دهد. زمستان، ??صل سکوت است و خاموشی. اهالی شهر در پناه هیزم در اتاق های کوچک و گرم به شب نشینی می پردازند و دائماً مراقبت اند بر?? های سنگین بر بام خانه هایشان به مدت طولانی باقی نماند. قدمت شهرک تاریخی ماسوله به قرن هشتم هجری می رسد و نوع معماری این شهر بومی، سنتی است. این شهرک تاریخی نماینده آثار تاریخی ایران و در طرح میراث ??رهنگی و گردشگری یونسکو در بین هشت کشور منتخب آسیای میانه و هیمالیا است. این مجموعه به شماره 1090 در ??هرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

ماسوله ، در ضلع شرقی یكی از رشته كوههای تالش قرار دارد. این محل كه به سبب نوع معماری خانه هایش شهرتی جهانی یا??ته است ، در شیب كوه واقع شده و نمای خانه های پله ای آن در دامنه سرسبز و سر برا??راشته كوه ها و رودخانه ی خروشان "ماسوله رودخان" كه از خط القعر دره می گذرد ، از دل انگیزترین و دیدنی ترین مناظر گیلان و ایران است. ماسوله جدید پس از ترك مردم از كهنه ماسوله ( احتمالاً به واسطه شیوع طاعون در سال 943 هـ . ق) ، توسط ساكنان آن در 6 كیلومتری شهر متروكه احداث شد. ماسوله در 26 كیلومتری جنوب غربی ??ومن و در 65 كیلومتری جنوب غربی رشت قرار دارد. ماسوله در 29 درجه و 1 دقیقه عرض شمالی و 27 درجه و 8 دقیقه طول شرقی در ارت??اع 1050 متری از سطح دریا واقع شده است. اختلا?? ارت??اع بلندترین و پایین ترین سطح روستا حدود 100 متر است. ماسوله در گذشته به دلیل قرار گر??تن در محل تلاقی معابر كوهستانی میان آذربایجان ، زنجان ، گیلان و تالش اهمیت ??وق العاده ای داشت. گذرگاه های منشعب از ماسوله كه دارای موقعیت نظامی نیز بود، شاهد حوادث و سوانح بسیاری در این ناحیه كوهستانی بوده است. ماسوله چگونه شكل گر??ت ؟ عده ای بر این اعتقادند كه در قرن سوم هـ . ق به هنگام ??رار "آقاسید جمال الدین اشر??" از طارم ، "عون بن محمد بن علی" از همراهان مجروح وی به این منطقه آمد. وی قبل از مرگ به چوپانی گ??ت كه او را در همانجا به خا ك بسپارد. بعد از خاكسپاری عون بن محمدبن علی در این مكان ، چوپان ها كم كم گرد مزار وی جمع شدند. ر??ته ر??ته خانه هایی ساخته شد و به تدریج ماسوله متولد شد.عده ای دیگر ساخت شهر را بر اساس تاریخ خطی سالك « سالوك معلم » به دو تن از شاگردان سالك به نام های "عین علی" و "زین علی" كه مردم را به اسلام ??را می خواندند نسبت می دهند و معتقدند مردم به آن دو گرویده و سپس قبر آنها زیارتگاه اهالی شد. در زمان ??تحعلی شاه ، ماسوله تحت اختیار ارتش قرار داشت و برای توپخانه ی ایران گلوله می ساخت. در زمان رابینو ماسوله دارای 5 محله ، دو یا سه كاروانسرا ، دو حمام و بازاری با 400 دكان بود كه در زمستان ها خالی می ماندند. از محلات ماسوله می توان از كشه سر علیا ، كشه سر س??لی ، ریحانه بر ، خانه بر، مسجد بر و اسد محله نام برد. در گذشته چهار پل چوبی بر روی رودخانه احداث شده بود. از این میان پل بنا علی و پل حاجی محمدحسن از اهمیت و كاربرد بیشتری برخوردار بودند. بیشتر اهالی ماسوله ، تالش و دارای مذهب شیعه ی اثنی عشری هستند. وجود امامزاده های متعدد در كل منطقه و پاره ای شباهت های معماری با معابد مهری و مانوی نیز نشان از تأثیرپذیری تاریخی و دینی دارد. بقعه های ماسوله 1. بقعه عون بن علی یا عون بن محمد حنی??ه بن علی ؛ این بقعه به عنوان محور بـ??قاع منطقه و محل اصلی تجمعات مذهبی ساكنان ماسوله به شمار می آید. بقعه در كنار مسجد قرار دارد و به قلندرخانه نیز معرو?? است. این امر می تواند نشانگر اعتقادات صو??یانه اهالی منطقه نیز باشد. بقعه ی عون بن علی بن محمد بن علی دارای دری به ابعاد 145*72 سانتیمتر است كه به در "چله خانه" شهرت دارد. پلان بقعه هشت گوش است و گنبدی دو پوش دارد. ارت??اع صحن امامزاده تا زیر طاق گنبد اول 20/4 متر است. این گنبدشلجمی (اگر دو قوس از دایره بر سطحی محیط شود كه هر دو از نص?? دایره طولشان بیشتر باشد و انحداب یا كوژی آن در دو جانب باشد ، آن شكل را شلجمی گویند)است و در روزگاران جدید با حلب پوشانده شده است. در داخل اتاق حرم بقعه ، صندوقی جای دارد كه بر روی آن كتیبه ای به خط نسخ از سوره ??تح و با تاریخ 1015 هـ . ق دیده می شود. چند سنگ قبر در داخل وایوان های بقعه و مسجد همجوار وجود دارد كه مربوط به زمان قاجاریه است.2. امامزاده عین علی و زین علی ؛ این امامزاده در 1600 متری شرق ماسوله در محلی به نام "اشكلت" واقع است. امامزاده دارای كتیبه ها و پنجره های مشبك است و تاریخ ساخت آن 911 هـ . ق است. 3. امامزاده ابراهیم؛ در "خروه بن" بالای ماسوله و بر سر راه جاده خلخال واقع شده و دارای قدمت تاریخی است. 4. امامزاده هاشم ؛ در مغرب ماسوله ، زیر كوه سنگی قلعه بن قرار دارد. این امامزاده بنایی تاریخی دارد و بر سر راه جاده طارم واقع است. مسجدهای ماسوله مسجدهای ماسوله عبارت اند از ؛ مسجد خانه بر ، مسجد بر ، مسجد اسد محله ، مسجد كشه سر س??لی ، كشه سر علیا ، مسجد ریحانه بر ، مسجد قنبرآباد ، مسجد دو خاله ، مسجد جامع و مسجد صاحب الزمان متعلق به سال 1117 هـ . ق معماری ماسوله آنچه امروز بیش از هر چیز دیگر توجه جهانگردان و گردشگران داخلی را به خود جلب می كند ؛ معماری ، با??ت و تركیب سنتی منازل ماسوله است.خانه های ماسوله اغلب دارای دو طبقه است. هر خانه در مجموع از دو قسمت تشكیل شده است: قسمت زمستانی ؛ قسمت زمستانی منازل را در زبان محلی "سومه" می نامند. سومه از اتاقی كوچك كه معمولاً در عقب خانه جای دارد و از نور چندانی برخوردار نیست ، شكل گر??ته است. تنها نقطه ی نورگیر آن روزنه ای است به نام "لون". در وسط این اتاق كوره ای كه از آن برای آشپزی و تهیه غذا و همچنین تأمین گرما است??اده می شود ، تعبیه شده است. در گرداگرد اتاق طاقچه هایی ساخته شده كه ظرو?? گوناگون چینی و مسی بر روی آن جا می گیرد. قسمت تابستانی ؛ یا اتاق پیشخوان ، دارای پنجره های اروسی چوبی و بالارو است. این پنجره ها دارای گره های چینی هندسی است و با شیشه های رنگارنگ تزیین می شود. بعضی از خانه ها علاوه بر پیشخوان ، اتاقكی بر بام منزل دارند كه به زبان محلی به آن "برج" گ??ته می شود. این اتاق تنها در تابستان مورد است??اده قرار می گیرد. در اتاق پیشخوان طاقچه های جانبی دیده می شود. بام هر منزل در ماسوله متمایل به كوه ساخته می شود و قسمت پیشین منازل بر عقب آن مسلط است.

منطقه ماسوله یکی از نقاط تاریخی منطقه ی ما سوله ، سایت تاریخی کهنه ما سوله است.این سایت در 6 کیلو متری شمال غربی شهر ما سوله و در ارت??اع 1800متری از سطح دریا واقع شده است . کهنه ماسوله بر روی تپه ای به وسعت تقریبی 8/. هکتار قرار دارد ، و آثار پایه دیوار ها ی بناهای سنگی بر روی آن قابل مشاهده است. طی کاوش های انجام شده سالهای گذشته مشخص شده که این دیوارها متعلق به خانه ها واتاق هایی بوده که کوره ی ذوب آهن و ??لزات دیگر در آنها وجود داشته است. در این اتاق ها آثاری از ظرو?? س??الی و ابزار ??لزی متعلق به قرون پنجم و ششم هجری قمری به دست آمده است. به نظر می رسد بدلایل نامشخص مردمان ساکن در این بنا ها این محل را ترک کرده و به تدریج در محل ??علی شهر ماسوله سکنی گزیده اند. تاریخچه ماسوله حدود هشتصد تا هزار سال پیش مردمانی از نقاط مختل?? سرزمین گسترده ی ایران به دلائل نامعلومی به منطقه ی ماسوله کوچ کردند. این مردمان هم از شرق کشور (خراسان ) و هم از غرب کشور (کردستان و آذر بایجا ن ) آمدند. برخی از مردمان محلی نیز از این منطقه ای به نام کهنه ما سوله واقع در 6 کیلو متری شمال غرب این شهر همراه این ا??راد شدند، وجود گورستان و قبر های بی شمار داخل با??ت تاریخی می باشد. طی کاوش های انجام شده از محوطه باستانی کهنه ما سوله س??الینه هائی متعلق به قرون پنجم تا هشتم هجری قمری بدست آمده است که دقیق ترین مستندات قابل توجه تاریخی می باشد. جغرا??یای طبیعی دامنه های شمالی کوه های طالش که منطقه ای پوشیده از جنگل های انبوه و یا کم تراکم است دارای رودخانه ها ئی پر آب و کوهستانی که همه ی آنها به دریای خزر می رسند. شهر تاریخی ماسوله در جوار یکی از رود خانه های پر آب که به نام همین شهر نیز (ماسوله رود خان ) معرو?? است شکل گر??ته است. جنگل های منطقه پوشیده از درختان را ش ،آزاد، بلوط، توسکا و زبان گنجشک می باشد که البته درختان آزاد و بلوط آن در گذشته بسیار بیشتر بوده است. اقلیم منطقه ی ما سوله در تا بستان معتدل و مربوط و در زمستان سرد و مرطوب محسوب می شود. دمای متوسط سالیانه حدود 12 در جه سانتیگراد و متوسط رطوبت نسبی ، میزان بارندگی و بارش بر?? سالیانه نیز به ترتیب 87% و حدود 700میلیمتر و800 میلیمتر می باشد. سالیانه بیش از 35 روز به صورت یخبندان و بیش از 100 روز با مه غلیظ سپری می گردد. در مجموع اقلیم مطبوع منطقه و محیط طبیعی دلپذیر در چهار ??صل سال از شاخصه های مهم زیست محیطی ماسوله می باشند. جغرا??یای انسانی رونق اقتصادی مستمر این شهر از مهم تر ین عوامل شکو??ایی و رشد اجتماعی مردمان شهر تاریخی ما سوله بوده است . بر قرار ی ارتباط بین سه منطقه همجوار گیلان، خلخال و زنجان از طریق تبادل کالا ، پایه اساس اقتصاد ماسوله را شکل می داده است. گلیکهای ساکن جلگه از شرق ، ترکان ساکن کوهستان از غرب و ترکان ساکن ??لات از جنوب . در بازار این شهر همواره در تردد بودند و به خرید و ??روش محصولات محلی یکدیگر می پرداختند. وچود این مسا??ران و با زر گانان همیشگی و غریبه در ماسوله ??رهنگ خاصی را در میان مردمان ساکن شکل داده است که خاص این منطقه می باشد. احداث را ه های ماشین رو جدید بین شهر های همجوار ، به تدریج باعث خلوت شدن و از رونق ا??تادن راههای کوهستانی شد وبه اقتصاد متکی به بازار آسیب جدی وارد آمد. این رکورد طی 60 سال اخیر منجربه تعطیل شدن ??عالیت های اقتصادی شد و به نا چار گروهی کثیری از مردم به مرور زمان شهر را تر ک گ??تند. سیر مهاجرت مردم به شهر های بزرگ همجوار به گونه ای بوده که 3500ن??ر جمعیت ثابت سال 1325 تنها 811ن??ر در سال 1382 باقی مانده است. بیش از یک و سوم این ا??راد جنگل نشین اطرا?? هستند که جایگزین اهالی اصلی شهر شده اند. گویش مردمان شهر طالشی است که از زبان های کهن ایران ریشه گر??ته است. با??ت شهری شکل پلکانی و مطبق شهر که در امتداد شیب کوه رو به جنوب و در طول خطوط تو پو گرا??ی زمین کشیده است، پاسخگوی ??عالیت های روز مره ی شهر ماسوله می باشد. این شکل شامل جهار مرحله ی اصلی است که همه ی آنها حول بازاری چهار سطه که به منزله ی قلب شهر می باشد جمع شده اند و این امر گویای این حقیقت است که کالبد بازار و حیات اقتصادی بازار اصلی ترین معیار در شکل گیری شهر بوده است . محلات اصلی چهار گانه در حال حاضر حدود 350 خانه ی مسکونی را در خود جای داده اند. در گذشته ای نه چندان دور تعداد این خانه ها به بیش از 600واحد می رسیده است. بازار شهر نیز که مشتمل است بر حدود 120 باب مغازه چهار سطح ارت??اعی مختل?? شکل گر??ته و اصلی ترین معابر شهری مستقیماً به آن راه دارند. معابر شهری ماسوله به گونه ای هستند که امکان تردد وسائل نقلیه ی موتور ی در آنها به هیچ وجه وجود ندارد. تا حدود پنجاه سال پیش و در ??صول بهار و تابستان بازرگانان نواحی اطرا?? به کمک چهار پایانی چون قاطر و اسب و حتی در برخی موارد شتر در این معابر در حال تردد بودند و امروز مردمان ما سوله به کمک ??رقون حمل و نقل کالا را در معابر انجام می دهند. بدلیل شیب زیاد کوه محل استقرار این شهر تاریخی ، از گذشته های دور و بر اساس تجربیات معماران تمهیدات مناسبی جهت د??ع آب های سطحی و همین طور ??اضلاب اندیشیده و اجرا شده است.این تمهیدات شامل چهار شاخه ی اصلی اگوی شهری می باشد که ??اضلاب همه خانه ها بعلاوه آب های سطحی جاری شده از طریق شاخه های ??رعی تر را به این چهار شاخه رسانیده که در خاتمه به رود خانه ی ماسوله سرازیر می گردد. معماری واحد های ساختمانی تشکل دهنده با??ت تاریخی شهر ماسوله مشتمل بر 350 خانه مسکونی می باشند که شاخص ترین ویژگی آنها همجوار ی آنهاست . این همجواری به گونه ای در نظر گر??ته شده که باعث می شود تمام خانه ها زنجیر وار و به هم پیوسته در امتداد خطوط توپوگرا??ی زمین قرار داشته باشند. هر واحد مسکونی بین یک یا چهار طبقه دارد. بیش از 70%آنها به صورت دو طبقه احداث شده اند، به طور معمول پایین طبقه غیر مسکونی بوده و کاربرد آنها چون انبار و طویله بوده است. راهروی ورودی خانه نیز همه شامل ??ضا های مسکونی بوده اند. طبقه پایین از مصالح سنگی و طبقات ??وقا نی از خشت بنا می شده است. این معماری بگونه سازگار با شرایط اقلیمی ، توپوگرا??یکی و اجتماعی ??ضاهای داخلی تقریباً یکسانی را شامل می شده اند. این ??ضا ها عبارتند از اتاق اصلی ، اتاق زمستانی ، راهرو ورودی ، ??ضای راه پله ، انبار و دستشویی ، کوچکترین خانه نمونه با مسا حتی حدود 60 متر مربع در دو طبقه تمامی ??ضا های ??وق را شامل می شده و ت??اوت آن با بزرگترین خانه نمونه که حدود 300متر مربع بوده تنها در تعداد ??ضا ها و وجود بالکن(تالار)می باشد. در هر حالت آ??تاب گیری سا ختمان ، هدایت سریع آب باران جاری شده بر بام ، همجواری دقیق و متناسب با ساختمان های طر??ین و چگونگی ارتباط با شارع عام مهمترین معیارهای طرح یک خانه بوده است. قلعه رود خان در ??اصله 55 کیلو متری جنوب غرب ما سوله مجموعه ی عظیم و پر ابهت قلعه رود خان قرار دارد. این قلعه با وسعتی نزدیک به 6/2 هکتار در ارت??اع 680متری از سطح دریا بر روی خط الراس کوهی پر شیب و پوشیده از درختان تنومند جنگلی واقع شده است. دیوار پیرامون قلعه که از سنگ . آجر بنا شده است با طول 1500 متر ، تعداد 65 برج دید بانی دارد. داخل این قلعه ??ضا های شاه نشین ، قراول خانه ، آب انبار و زندان قابل مشاهده می باشد. بنای اولیه این قلعه به قرون پنجم و ششم هجری قمری باز می گردد. این بنا طی سالهای 918تا 921هجری تجدید بنا گشته و در سال 1175هجری قمری نیز حاکم ??ومن آن را تعمیر نموده است. موزه مردم شناسی گرد آوری ، ح??ظ و معر??ی ابزار و اشیائی که روز گاری مورد است??اده مردم ماسوله قرار می گر??ت نقش بسزایی در ضبط و تدوین آئین و شیوه ی زندگی مردم دارد . این اشیإ که مقداری از آنان هم چنان در زندگی روز مره مردم وجود دارند به همت آقای ??رهاد شر??ی ،در بنائی نسبتاً قدیمی گرد آوری شده است که مورد بازدید گرد شگران قرار می گیرد

قلعه بندبن قاسم آباد - رشت در روستای بندبن قاسم آباد برجی قدیمی به ارت??اع 12 متر سر برآورده که راه روهای زیرزمینی دارد و نقشی د??اعی داشته است. این برج، بخشی از یک قلعه بزرگ بوده که برج نگهبانی ان در بخش جنوبی قلعه و مشر?? بر دهکده بندبن هنوز سالم باقی مانده است.این برج سنگی به ارت??اع 7 متر و قطر 5/4 متر، هشت سنگ انداز سالم دارد. از خود قلعه جز یک دیوار سنگی با ملاط گچ به طول پنج متر و به پهنای 120 سانتی متر چیز دیگری بر جای نمانده و بخش شمالی آن توسط گنج یابان و غارتگران آثار باستانی ویران شده است. در جبهه خاوری، در قلعه به ارت??اع یک متر هنوز پابرجاست مناره کسگر - رشت این مناره، در بخش مرکزی از توابع شهرستان صومعه سراو در 36 کیلومتری باختر شهرستان رشت واقع شده است. مناره کسگر بر سر راه یک جاده قدیمی معرو?? به شاه عباسی واقع شده و یادآور مناره های عظیم دوره سلجوقی است که در دیگر نقاط ایران نیز وجود دارند. ارت??اع مناره 29 متر و قطر آن در پایه 7 متر و در بخش ??وقانی 35/2 متر و شکل آن مخروطی است. این مناره احتمالا از آثار دوره سلجوقی است که در زلزله سال 69 به شدت آسیب دیده است منطقه ح??اظت شده سیاه کشیم - بندر انزلی این منطقه جنوبی‎ترین بخش تالاب انزلی را شامل می‎شود. آب*های اضا??ی ??راهم آمده از رودخانه‎های واقع در حوزه آبریز سیاه کشیم از طریق تنگه نسبتاً باریکی که در شمال خاوری آن قرار دارد به بخش مرکزی تالاب انزلی وارد می‎شود. با توجه به این *که اکوسیستم مورد نظر از هیچ نقطه دیگری با مرداب انزلی ارتباط ندارد لذا می‎توان آن را به صورت اکوسیستم جدایی در نظر گر??ت. تالاب سیاه کشیم بین دو طول خاوری 49 درجه و 17 دقیقه و 49 درجه و 25 دقیقه و عرض‎های شمالی 37 درجه و 22 دقیقه و 37 درجه و 27 دقیقه قرار گر??ته است. این پهنه آبی محدود است از شمال به خشکی ماه روزه – که به صورت شبه جزیره???ای میان سیاه کشیم و مرداب انزلی استقرار یا??ته است – از خاور به تالاب انزلی و رودخانه سیاه درویشان، از جنوب به محدوده روستاهای لاکسار، نرگستان، چومثقال، گاو کده، کلسر، اس??ند و مزارع شمالی چکوور و بالاخره از مغرب به مزارع ضیابر، مازران محله بهمبر و مزارع جنوبی ویشکا، از لحاظ تقسیمات کشوری محدوده مورد نظر در حوزه شهرستان‎های بندر انزلی و صومعه???سرا قرار دارد. به طوری*که گ??ته می‎شود سال???ها پیش از این یک عروس را از روستای اس??ند (واقع در ساحل جنوبی این منطقه) به روستای آبکنار (که درکناره شمالی قرار دارد) با قایق می‎بردند که بر اثر وزش باد شدید قایق واژگون شده و عروس (که در زبان محلی «گیشه» خوانده می‎شود) در آب غرق می‎شود. لذا این منطقه به منظور ح??اظت، توسط سازمان شکاربانی و نظارت بر صید سابق، انتخاب شد، با توجه به مشابهت واژه گیشه با نام کشیم (یکی از پرندگان آبزی است که برای زمستان گذرانی به این سامان مهاجرت می‎نماید) عنوان سیاه کشیم جهت این منطقه برگزیده شد.

قلعه لمبسر - رودبار در ناحیه رودبار نیز بیش از هر چیز ویرانه های مربوط به قلعه های اسماعیلیه که بر ??راز ستیغ کوهساران خودنمایی می کنند،* نمایان است. دژ لمبسر یکی از عظیم ترین و وسیع ترین دژهای منطقه است که دو رود ‹‹نینه رود›› و ‹‹لمه در›› در دو سوی آن جریان دارند. قلعه لمبسر از سه جهت مخاور، جنوب و شمال به پرتگاه های مخو??ی منتهی می گردد. بخشی از سمت خاوری آن، یعنی سمت رودخانه نینه رود، شیب کم تری دارد. به همین جهت، دیواری عظیم و قطور با سنگ های بسیار بزرگ ساخته اند که تا امروز قسمتی از آن پابرجاست و در حدود 20 متر طول و 10 متر ارت??اع دارد. قسمت جالب توجه دژ،* آب روی آن است که تا امروز هم مسیر آن را می توان تشخیص داد. این آب رو که از طر?? شمال وارد دژ می شود، به آب انبارهای مکعب مستطیل شکلی به طول 80/5 متر و عرض 90/1 متر و عمق 90/1 متر منتهی می شود. این آب انبارها در دل سنگ کنده شده اند. سه آب انبار دیگر مانند این ها در طر?? شمال و مخاور و در خارج از دیوارهای دژ دیده می شود. در آخرین قسمت محوطه شیب دار دژ، در یک پارچه سنگ که از خاور به باختر کشیده شده است، چند آب انبار نزدیک یک دیگر در دل سنگ کنده شده اند و آب انبار بزرگ حدود 12 متر طول دارد. این آب انبارها تنها مکان ذخیره آب دژ لمبسر نبوده اند؛ زیرا در پایین دیوار خاوری دژ ، جایی که آب انبارهای خارج قلعه در سنگ کنده شده اند، ??ضای سرپوشیده ای در ارت??اع 190 متری وجود دارد که با پله هایی ناهموار به لب رودخانه منتهی می شود. پهنای این ??ضای سرپوشیده 95 سانتی متر و قطر هلال تاق آن کمی بیش از 30 سانتی متر است. این ??ضای سرپوشیده ??علا از خاک و سنگ انباشته شده است. قلعه لمبسر یکی از شگ??ت انگیز ترین قلعه های ایران است و قدمت آن به دوران پیش از اسلامی می رسد.

موقعیت : شمال ایران مجاورت : شمال:جمهوری ترکمنستان جنوب: استان سمنان رب:استان مازندران و دریای خزر آب و هوا: معتدل مدیترانه ای وسعــــت: 22 هزار کیلومتر مربع جمعـیــت: تقسیمات: 16 شهر و 16 بخش و 45 دهستان شهرستانها: آستارا، آستانه اشر??یه، اَملَش، بندر انزلی، رشت، رضوانشهر، رودبار، رودسر، سیاهکل، شَ??ت، صومعه*سرا، طوالش، ??ومَن، لاهیجان، لنگرود، ماسال مرکـــــز : رشت

دوستان مطالب در مورد مکان های دیدنی استان گیلان رو ??قط در این بخش قرار دهند

قلعه رودخان یا قلعه حسام نام قلعه‌ای تاریخی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر ??ومن در استان گیلان است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان دانسته‌اند. این قلعه با ۲٫۶ هکتار مساحت بر ??راز ارت??اعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گر??ته شده‌است. در دورهٔ سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه‌های مبارزاتی اسماعیلیان بوده‌است. بر روی سردر ورودی آن درج شده‌است که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام‌الدین امیردباج بن امیر علاء‌الدین اسحق تجدید بنا شده‌است. این کتیبه در موزهٔ گنجینهٔ رشت نگهداری می‌شود. این قلعه در ارت??اعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا واقع شده‌است و در کنار آن رودخانه‌ای با همین نام جاری است.

جغرا??ياي طبيعي گيلان از نظر جغرا??يايي گيلان را مي توان به چهار قسمت مجزا و مشخص به صورت زيرتقسيم نمود : ابتدا قسمت پست ساحلي است , كه در معرض امواج درياي خزر است . در اينجا خود را درمقابل پديده اي قابل توجه و مداوم مي بينيم : حركت امواج و شدت بادهاي شمالي و شمال غربي كه بر سطح دريا مسلط است , مسا??تي طولاني از ساحل را با شنهايي كه باد آنها را جا به جا مي كند , به صورت تپه هايي به ارت??اع ه??ت تا ده متر و عرض دويست تا چهارصد متر , مي پوشاند . در سمت ديگر اين تپه هاي شني به طر?? داخل , رودخانه ها با رسوبات زيادي كه همراه دارند از كوه سرازير مي شوند , و چون نمي توانند راهي به طر?? دريا باز كنند در باتلاقها و مردابها مي ريزند . ??شار امواج دريا , از رسوبات رودهايي كه به دشواري راهي به سوي دريا گشوده اند , سدي در دهانه مرداب ايجاد مي كند , و آنجا را به روي كشتيها مي بندد . اين مردابها تمام طول ساحل را مي پوشانند : نمونه بارز آنها مرداب انزلي در انتهاي غربي , و مرداب استراباد در انتهاي شرقي است , و مردابهاي مشابهي مانند مرداب لنگرود نيز در ??اصله ميان آن دو قرار دارد . سواحل داخلي اين آبهاي راكد پوشيده از قشر ضخيمي از قطعات كوچك شاخه هاي زبان گنجشك , چنار , تبريزي , بيد و انواع درختهايي است كه در نواحي مرطوب مي رويد . جويها و رودخانه هايي كه از كوه سرازير مي شوند از روي اين تكه چوبها و يا از ميان ريگهاي روان راهي براي خود باز مي كنند . در ??صول باراني همه اين نواحي از آبهاي راكد پوشيده مي شود . در قسمت دوم , دامنه هاي البرز به صورت ديواره اي وسيع و شيبي جنگلي به طر?? دريا كشيده مي شود . در همين قسمتها است كه مسيلها و تنگه هايي خيال انگيز وجود دارد . به دشواري مي توان عظمت و تنوع جنگلهايي را كه همانند روپوشي زيبا تمام اين مسيلها و دره ها را پوشانده است توصي?? كرد و يا آنها را طبقه بندي نمود . در اين نواحي بلوط , نارون ، چنار , ا??را , زبان گنجشك , زيز ??ون , شمشاد , گردو , آلش , سروكوهي و سرخدار - نوعي كاج - ديده مي شود . شاخه هاي موي وحشي به تنه درختان مي پيچد و بالا مي رود . در اين قسمت رازك وحشي , انجير , گوجه , گلابي و سيب وحشي ??راوان است و همه جا از توتهاي وحشي , نسترن هاي وحشي , پيچك و گلهاي سرخ پوشيده شده است . جايي كه درخت غان و شمشاد ديده مي شود با بيشه هايي زينت مي گيرد. هنگام بهار بن??شه, پامچال و ديگر گلهاي جنگلي زمين جنگل را به صورت ??رشي زيبا مي پوشاند. اين گلها را در منطقه معتدل جنوبي نيز مي توان ديد, ولي اين مقايسه با هند شرقي يا هند غربي به علت وجود آب و هواي خاص آن مناطق و اثر آنها در پرورش اين گلها درست تر به نظر مي رسد. گياهان اين سرزمين از نوع گياهان جنوب اروپا با شرايط آب و هوايي همانجا است و بايد رطوبتي را كه به ندرت در خارج از منطقه حاره ديده مي شود به آن اضا??ه نمود. حيوانات اين ناحيه مانند حيوانات دشتهاي جنگلي عرضهاي بالاي جغرا??يايي يعني مناطق نزديك به قطب است . در سومين قسمت يعني زمين هاي خارج كوهستان ها است كه شهرها و مراكز بزرگ جمعيت ديده مي شود. اين نقاط در ميان انبوه درختان جنگلي پنهان شده است , چنانكه مسا??ران چون به اين نقاط وارد مي شوند گمان مي برند كه هنوز از جنگل نگذشته اند و چون همه جا را غرق در شاخ و برگ گياهان طبيعي مي بينند و در هر جا با مراتع و باغهايي از ميوه هاي گوناگون روبرو مي شوند به دشواري مي توانند يقين كنند كه وارد دهكده اي شده اند و يا به شهر بزرگي رسيده اند. در اين قسمت از كشور كرم ابريشم تربيت مي شود, و تهيه كرم ابريشم در گذشته گيلان را مورد توجه بازرگانان اروپايي قرار مي داده است , و به همين جهت گيلان در نظر خارجيان مشهور ترين ولايت ايران بود . بالاخره در چهارمين قسمت پايين قسمت جنگلي , قله هاي بلند كوهها ديده مي شود , كه پو شيده از چراگاه هاي تنك است و مه زيادي آنها را مي پوشاند .قله ها تقريبا هميشه با باريكه هايي از بر?? به نظر مي رسند. بخاري كه از چشمه هاي آب گرم بالا مي رود , طول ساحل را تا قله هاي بر?? گر??ته دماوند مه آلود نشان مي دهد, و به سبب نوسان تدريجي حرارت , آب و هواي اين منطقه گاهي كسل كننده و زماني حيات بخش جلوه مي كند . در رشته كوه هاي بالايي , بر روي تخته سنگها با گذرگاه هايي روبرو ميشويم , كه از لحاظ خطري كه هنگام عبور از آنها متصور مي شود , نظيرشان در ساير نقاط ايران ديده نمي شود . در منطقه خالي از درخت و در جنگلها و در دامنه كوه هايي كه بر آنها مشر?? است .

گويش لهجه گيلاني مشتمل بر دو گويش گيلكي و تالشي مي باشد . گويش گيلكي نيز بنوبه خود به دو بخش متمايز در دو ناحيه غربي ( بيه پس ) و شرقي ( بيه پيش ) تقسيم مي شود : يكي گويش رايج در رشت , بندر انزلي , لشت نشا , صومعه -سرا , كوچص??هان , ??ومن و ش??ت و ديگري گويش رايج در آستانه اشر??يه , لاهيجان , لنگرود , رودسر , چابكسر , سياهكل و ساير شهرهاي واقع در شرق گيلان . البته لهجه هر يك از شهرهاي مستقر در نواحي غرب يا شرق ضمن اينكه ساختار مشتركي با ديگر شهرهاي هم گروه خود دارند ت??اوتهايي نيز در طرز تل??ظ بعضي لغات و بخصوص ا??عال با آنها دارا مي باشند . اما در هنگام تحقيق و بمنظور جلو گيري از پراكندگي نظرها و تعدد لهجه ها , گويش رايج در رشت معيار بررسي و پژوهش زبان گيلكي است . گويش تالشي نيز در نواحي ماسال , شاندرمن , اسالم , تالش , تالش دولاب و حتي در انزلي و ??ومن و برخي بخشهاي غربي رايج است . البته گالشي نيز گويشي برگر??ته شده از تالشي است كه ساكنان كوهپايه هاي غربي گيلان به آن تكلم مي كنند . لازم به توضيح است كه برخي از ساكنان كنوني شهرستان رودبار وكوهپايه هاي اطرا?? آن را مهاجرين كرد تشكيل مي دهند و بديهي است كه گويش رايج آنها كردي است . همچنين در ساليان اخير با مهاجرت مهاجرين ترك زبان كه عمدتا از استان اردبيل وارد استان گيلان شده اند لهجه تركي نيز در برخي شهرهاي گيلان نظير تالش و بندر انزلي و حتي رشت رواج دارد . ولي با توجه به آنچه كه در ابتداي اين قسمت گ??ته شد لهجه هاي اصلي و اصيل گيلان را همان گيلكي و تالشي تشكيل مي دهند .

سرزمين پست و جلگه اي جنوب و جنوب غرب درياي خزر تا خط الراس ارت??اعات تالش و بخشي از دامنه هاي شمالي و جنوبي البرز غربي( حوزه انتهاي دره شاهرود )است. اين سرزمين از رود آستارا در شمال تا مرز جنوبي (بخش عمارلو) در حاشيه شاهرود ،به ترتيب؛ بين عرض شمالي در امتداد شمال غربي-جنوب شرقي،بادرازاي 235 كيلومتر، و در جهت مداري ؛ازقلل بغروداغ {دهستان گرگانرود جنوبي } در مغرب تا مرزهاي غربي استان مازندران در شرق به ترتيب ؛ بين 25،34،48 و 50،26،42 طول شرقي با پهناي متغير 105 تا 25 كيلومتر گسترده شده است. اين استان كه توسط حصار بلند البرز و تالش از بقيه سرزمين ايران جدا گرديده از شمال به درياي خزر و كشور آذربايجان، از غرب به استان اردبيل، از شرق به استان مازندران و از جنوب به استان قزوين و زنجان محدود است و مساحتي حدود 14711 كيلومتر مربع را داراست. گيلان قديم گيلان قديم به دو بخش عمده "" بيه پس "" و "" بيه پيش "" تقسيم مي شد . در لهجه محلي "" بيه "" به رودخانه يا ساحل رودخانه اطلاق مي شده . و منظور از رودخانه همانا س??يدرود مظهر بركت و زايندگي بوده است . رشت و لاهيجان در طول زمان بترتيب پايتخت دو قسمت بيه پس و بيه پيش بوده اند كه البته در مقطعي از زمان ??ومن بعنوان مركز بيه پس شناخته مي شده است . در قرن چهارم هجري ( قرن دهم ميلادي ) و يا دوره اي كه خاندان بويه در اوج قدرت بوده اند تمام گيلان و همچنين ولايات كوهستاني مشرق و طول ساحل درياي خزر ( طبرستان گرگان و قومس ) ضميمه ولايت ديلم بوده ولي در دوره هاي اخير ولايات شرقي از آن مجزا شد . نام ديلم بعدها در اثر عدم استقلال از بين ر??ت و دشتهاي دلتاي س??يدرود نام خود را به مجموعه نواحي مجاور داد , و سراسر به نام گيلان خوانده شد . اما به طور دقيق گيلان نام منطقه ساحلي بوده و به مناطق كوهستاني مشر?? بر آن , نام ديلمان اطلاق مي شده است. در اعصار مختل?? ديده مي شود كه اين نام گاهي به يكي و گاهي به ديگري تعلق مي گر??ت , و منظور از آن سراسر نواحي ساحلي جنوب غربي درياي خزر بوده است. گيلان بيه پس شامل چهار شهر بزرگ بود كه هر يك معمولا امير مستقلي داشت كه بر شهر و تمام نواحي اطرا?? آن حكومت مي كرد. ??ومن در مركز اين منطقه و مجاور كوهستان ها قرار داشت. در سمت مشرق به طر?? دريا شهر تولم واقع بود. گسكر در مجاورت ولايت ??ومن و رشت واقع شده و كمي از ساحل دريا ??اصله داشت. از نظر مذهبي تمام ساكنان اين منطقه حنبلي مذهب بودند. گيلان از نظر ??راواني باران و رودهاي متعددي كه آن را آبياري مي كرد مشهور بود . به استثناي خرما , آلوزرد و نيشكرقند , درخت ميوه در آن به مقدار ??راوان مي روييد. مركبات را از مازندران به اين منطقه مي آوردند . شهرهاي گيلان در اطرا?? خود حصار نداشتند ولي پادشاهان قلعه هاي مستحكمي در آن بنا كرده بودند . تمام ساختمان ها از آجر بود . ??رش خانه ها مانند خانه هاي بغداد از آجر و بام ها لته پوش و بعضي از بامها نيز گاليپوش بود . لازم به توضيح است كه لته قطعات تخته به ابعاد 30در20سانتيمتر است و گالي از ساقه برنج گر??ته مي شود كه به آن كولش هم مي گويند. و اما دو قوم كاس و خزه كه تاكنون شايد كمتر به آنها پرداخته شده باشد و بخصوص خزه ها كه عليرغم تسلطي كه در بيشتر اوقات بر درياي خزر داشتند و اصلا همانگونه كه پيداست نام اين دريا نيز از اين قوم گر??ته شده است به جرأت مي توان گ??ت كه براي اكثر مردم گيلان ناشناخته اند . كاس ها نيز همچون خزه ها قومي جزيره نشين بودند و مردان و زنان زيباروي آنها كه داراي چشماني به رنگ دريا و آسمان و موهايي بلوند بودند با دريا پيوندي نا گسستني داشتند . در اينجا بد نيست به نكته اي اشاره شود و آن اينكه در حدود قرن شانزدهم ميلادي يعني هنگامي كه كاس ها بر درياي خزر تسلط داشتند _ البته اين سلطه به تناوب با خزه ها عوض مي شد _ گروهي شرق شناس براي تهيه نقشه هاي جغرا??يايي به كناره هاي اين دريا كه آنزمان درياي كاس شده بود آمدند و بدينترتيب نام پهناورترين درياچه روي زمين را كاسپين نهادند و هنوز هم اين دريا نزد اروپاييان به اين نام خوانده مي شود . از كاس ها اكنون نيز مردان و زنان چشم آبي بجاي مانده اند .

گیلان سرزمين جنگل و باران , برنج و نوغان , بستر رودهاي خروشان و پهنه رويش بن??شه ها , پامچالها , نيلو??رهاي آبي و زيستگاه قوها و مرغابي ها و هزاران گياه چشم نواز و زيبايي هاي بيشمار ديگر . جايي كه جلگه و دريا و كوهستان روي در هم مي سايند و شب و روز امواج خروشان دريا بر ساحل و ماسه زارهاي آن بوسه مي زنند. سرزميني سرشار از حيات و مملو از نشاط كه طبيعت سحرانگيز آن به همان نسبت كه مايه پويش است و سختكوشي , الهام بخش آرامش است و نيروبخش انديشه و خلاقيت . گيلان , منطقه سرسبز و دل انگيز شمال ايران كه تكيه به كوههاي البرز زده و آبهاي خزر به پايش مي ريزد در دوران زندگي خود همواره بدين شكل كه امروز مي بينيم نبوده و حتي طبيعتش هم نتوانسته است شكل نخستين خود را ح??ظ كند . سرزمين سبز شمال در طول تاريخ كهن خويش كه گاه و بيگاه بسان كانوني از آتش به پيكر سرد و بيروح ايران گرمي بخشيده و نام آوران آن در سايه شوريدگي و عشقي كه به سرزمين خود مي ورزيده اند بپا مي خاستند و داغ بد نامي از چهره اش مي زدودند .

استان گیلان در یک نگاه گیلان یکی از استان های شمالی ایران است که 14711 کیلومتر مربع وسعت دارد. رشته کوههای البرز، همانند دیواری در غرب و جنوب گیلان کشیده شده است؛ به همین سبب، آب و هوای گیلان، معتدل و در اکثر نقاط دارای رطوبت بالایی است. گیلان مرطوبترین ناحیه کشور است و سالانه بیش از 2000 میلیمتر باران دارد. بخش وسیع گیلان جلگه ای و مابقی کوهستانی است. بیش از 40 رودخانه در گیلان جاری است که مهمترین آنها س??یدرود است. گیلان منطقه ای کشاورزی است که مهمترین محصولات آن عبارتند از برنج، چای، زیتون، مرکبات، ابریشم، شیر، گوشت، مرغ، ماهی، خاویار، مربا و انواع شیرینی و کلوچه. گیلانیان در دوره های قبل از اسلام؛ کم و بیش آزاد و مستقل زندگی می کردند و با تشکیل پادشاهی های کوچک بر سرزمین خود ??رمان می راندند. هنگامی که یزدگرد سوم، آخرین شهریار ساسانی در حال ??رار از چنگ سپاهیان عرب به دست آسیابانی کشته شد، در کناره های خزر، گیلان، طبرستان، رویان و گرگان؛ چند خاندان از شاهزادگان محلی و بزرگان ساسانی ??رمانروایی می کردند. بعضی از آنها مطیع یا متحد دربار ساسانی به شمار می ر??تند و برخی نیز مستقل یا نیمه مستقل بودند. بعد از یزدگرد، اغلب خاندان های مزبور طی سالهای طولانی سپاهیانی را که خل??ای بغداد برای گشودن این نواحی گسیل می داشتند در هم شکسته و به دشمنان آنها یعنی سادات علوی پناه میدادند. گیلانیان و دیلمیان و طبریان در پناه رشته کوه های البرز به مقاومت قهرمانانه ای دست زدند و از ورود تازیان به سرزمین های خود جلوگیری کردند. قسمت های وسیعی از کرانه های خزر، مخصوصا گیلان، در سایه وضع طبیعی و جغرا??یایی خود و به نیروی پایداری و استقامت و دلاوری مردان سلحشور و آزاده خویش تا دو قرن و نیم بعد از حمله اعراب در برابر سیل خروشان لشکر اسلام مقاومت کردند و تن به تسلیم ندادند. رشته کوه های بلند و صعب العبور البرز از یک سو و آب های متلاطم دریای خزر از سوی دیگر این خطه را به صورت دژ جنگی مستحکمی در آورده بود که ساکنان آن را در مقاومت های دلیرانه علیه اعراب یاری می کرد. با تمام توانایی و قدرتی که کشورگشایان عرب در آن زمان داشتند ساکنان کرانه های خزر، سر به اطاعت آنان ??رود نیاورده استقلال و آزادی خود را ح??ظ کردند. تا اواسط قرن سوم هجری یعنی دویست و پنجاه سال پس از ظهور اسلام، مردم گیلان با آئین جدید آشنایی نداشتند زیرا از زمان حمله اعراب به ایران جنگ و ستیز میان آنان و اعراب جریان داشت. ابن حوقل جغرا??ی دان معرو?? قرن چهارم هجری در اثر ارزنده خود به نام "صوره الارض" به د??عات گیلان را، در قرون اولیه هجری مورد تایید قرار داده است. او در معر??ی کوه های دیلم می نویسد: "اما سبب این که جبال دیلم به همین نام خوانده شده است این است که استقلال دارد و پادشاهانی در آنجا حکومت می کنند". گیلان یکی از زیباترین مناطق ایران است که هرساله پذیرای تعداد بیشماری از ایرانگردان داخلی و خارجی است. جنگل های زیبا و ییلاق های مص??ای کوهستان های غرب و شرق گیلان، سواحل زیبای دریای خزر و تالاب بین المللی انزلی که از ویژگی های منحصر به ??رد گیلان است و دهها مرکز تاریخی، مذهبی و ت??ریحی، شاهد انبوهی از جمعیت بازدیدکننده در تمام ??صول سالند. شاید دور از واقعیت نباشد اگر بگوییم که مهمترین جاذبه استان های شمالی و البته به طبع آن گیلان عزیز؛ دریاچه خزر باشد. دریایی که به واسطه نجیب بودن و دوری جستن از سایر آب های آزاد دنیا دچار کم لط??ی شده و لقب دریاچه را به خود اختصاص داده. دریایی بسیار زیبا که انسان را در همان دیدار اول شی??ته خود می کند و ساعت ها می توان به حر?? هایش گوش داد و با آن سخن گ??ت. دریایی که هر وقت بخواهی به ا??ق آن نظر بی??کنی؛ تنها چیزی که می بینی مروارید اشک های چشمانت است که از داشتن همچون نعمتی بی اختیار بر بی کرانی آن بوسه می زند. منابع: anobanini

موقعیت : شمال ایران مجاورت : شمال:جمهوری ترکمنستان جنوب: استان سمنان رب:استان مازندران و دریای خزر آب و هوا: معتدل مدیترانه ای وسعــــت: 22 هزار کیلومتر مربع جمعـیــت: تقسیمات: 16 شهر و 16 بخش و 45 دهستان شهرستانها: آستارا، آستانه اشر??یه، اَملَش، بندر انزلی، رشت، رضوانشهر، رودبار، رودسر، سیاهکل، شَ??ت، صومعه سرا، طوالش، ??ومَن، لاهیجان، لنگرود، ماسال مرکـــــز : رشت

دوستان مطالب در مورد تاریخ و ??رهنگ خراسان گیلان رو ??قط در این بخش قرار دهند

ه شهرستان بجنورد شهرستان بجنورد يكي از مهم ترين شهرستان هاي استان خراسان شمالي است كه داراي مردماني سخت كوش، پاك انديش، مهمان نواز و از نژاد آريايي هستند. همه آن ها مسلمان و پيرو مذهب شيعه جع??ري بوده و به‌??ارسي،كردي و تركي سخن مي گويند. شهرستان بجنورد در سرشماري عمومي ن??وس و مسكن 1375 هـ . ق داراي 415،321 ن??ر جمعيت بوده است. مهم‌ترين صنايع دستي اين شهرستان ??رش و قاليچه با??ي است با طرح‌هاي كردي، تركمني، گليم و جاجيم با??ي (پلاي با??ي) است. ??رش و قاليچه با??ي از مهم‌ترين صنايع دستي اين شهرستان است اغلب قالي‌ها و ??رش‌هاي اين شهرستان با طرح‌هاي كردي و تركمني با??ته مي‌شوند. گليم‌اين‌منطقه‌به‌نام پلاي معرو?? است با??ت آن به وسيله كارگاه‌هاي ا??قي و در روي زمين بوده و‌ به واسطه‌ي رونق ??رش با??ي گليم با??ي و نمد مالي، رنگرزي هم رونق دارد. گليم مرغوب از پشم و گونه نامرغوب از رشته پتوي كهنه با رنگ آميزي است??اده مي‌شود. جاجيم با??ي نيز به يك گونه پارچه زبر كه جنبه ??رش دارد، گ??ته مي شود. آرامگاه سلطان سيدعباس، تالار آيينه، شهر تاريخي جرمگان و نارين قلعه مهم ترين بناهاي تاريخي و مكان هاي ديدني شهرستان بجنورد را تشكيل مي دهند. مشخصات جغرا??يايي شهرستان بجنورد، با پهنه اي حدود 17.245 كيلومتر مربع، در شمال باختري خراسان، از نظر جغرا??يايي بين 20 درجه و 38 دقيقه تا 42 درجه و 36 دقيقه پهناي شمالي و 50 درجه و 57 دقيقه تا 2 درجه و 56 دقيقه درازاي خاوري، در بلندي 1210 متري از سطح دريا قرار دارد. اين شهرستان از شمال به كشور تركمنستان، از خاور به شهرستان هاي شيروان و اس??راين، از جنوب به شهرستان هاي اس??راين، سبزوار و استان سمنان، و از باختر به شهرستان هاي گنبد كاووس استان گلستان و شاهرود استان سمنان محدود است. ??اصله مركز اين شهرستان (شهر بجنورد) تا مشهد از طريق راه آس??الته 244 كيلومتر است. آب و هواي اين شهرستان نيمه معتدل و مرطوب با زمستان هاي سرد و تابستان هاي گرم است. ريزش باران از اواخر مهرماه آغاز و تا ميانه آذر ماه ادامه دارد و ريزش بر?? از ميانه آذر ماه تا پايان اس??ند ماه هر سال صورت مي گيرد. به اين ترتيب بيش ترين درجه حرارت در تابستان 40 درجه بالاي ص??ر و كم ترين آن در زمستان ها 15 درجه زير ص??ر است. ميانگين باران ساليانه آن به 250 ميلي متر مي رسد. مسيرهاي دسترسي به شهرستان بجنورد عبارت اند از: 1- راه آس??الته درجه يك بجنورد – مشهد، به درازاي 244 كيلومتر 2- راه آس??الته درجه يك بجنورد – تهران به درازاي 700 كيلومتر 3- راه شني بجنورد – اس??راين، به درازاي 63 كيلومتر وجه تسميه و پيشينه تاريخي نام قديم بجنورد در اصل «بيژن گرد» كه نامي باستاني است،‌ بوده است. از آن جا که «گرد» به معني شهر و آبادي است، بجنورد به «شهر بيژن» معني مي شود. بيژن گرد به مرور زمان به «بوزن گرد»، «بوزن جرد» و «بجنورد در آمده است. در شمال باختري بجنورد كنوني، تپه و آثار كهني از شهر پيشين وجود دارد، كه «بيژن يورت» يا «بيژن يورد» خوانده مي شود و مي رساند كه همان بيژن گرد است و بجنورد پيشين در اين جا قرار داشته است. اين تپه را مردم «كهنه كند» (روستاي كهنه) مي نامند و اين نام ??ارسي كهن، در ميان مردم كرد زبان بجنورد مي رساند، كه پيش از ص??ويان، اين جا به عنوان بجنورد پيشين و ويرانه اي بوده كه شهر كنوني پس از آن ساخته شده است. شهر بجنورد در روزگار باستان يكي از ولايت هاي پارت پيشين بوده است. بعضي گ??ته اند پيش از صد دروازه (شهرستان دامغان)، پايتخت پارت، شهر « اساك» بوده، كه آن را با بجنورد يا قوچان يكي دانسته اند. شهر بجنورد در دوران ساسانيان جزو قلمرو آنان شمرده مي شده و تابع بخش خاوري استان خورآسان (خراسان) بوده است. در سال 22 هـ . ق، بجنورد و ديگر نقاط خراسان توسط مسلمانان گشوده شد و تا ميانه سده 3 هـ . ق، از سوي نماينده گان خلي??ه بغداد اداره مي شد. در 259 هـ . ق، يعقوب ليث ص??اري سراسر خراسان را گر??ت و بجنورد جزو قلمرو و حكومت ص??اري شد. سپس سامانيان بر خراسان، از جمله بجنورد دست يا??تند. تيمور لنگ نيز در 783 هـ . ق، بجنورد و ديگر شهرها و آبادي هاي اين منطقه را ويران كرد. در روزگار ص??وي، بجنورد به علت جايگاه مناسب طبيعي، جغرا??يايي و نظامي اهميت يا??ت. در زمان حكومت تولي خان -حكمران ص??وي - شهر گسترش يا??ت و به سرعت نقش نظامي، بازرگاني و آموزشي خود را باز يا??ت. شاه عباس بزرگ، كردان زع??رانلو و شادلو را به اين ناحيه كوچ داد. پس از ص??ويان بجنورد جزو قلمرو ا??شاريان و قاجاريان شد و حاكمان آن بيش تر از سران ايل هاي ساكن در اين ناحيه انتخاب مي شدند

مكانهاي ديدني و تاريخي آشخانه . آبشار زيباي بيار درروستاي بيار واقع در 3 كيلومتري شهر آشخانه امامزاده دلاور آشخانه كه قدمت تاريخي دارد كه بر ??راز تپه اي در شهر آخانه واقع شده روستاي زيباي توريستي دركش در 20 كيلومتري آشخانه مركز شهرستان مانه وسملقان روستاي شيرآباد در 5 كيلومتري آشخانه یکی دیگر از آثار تاریخی شهرستان شیروان ارگ نادری هم می باشد.

غار پوستین دوز - شیروان یکی از غارهای معرو?? منطقه شیروان است که در 6 کیلومتری شمال خاوری روستای لوجلی (Lojli) واقع شده و ??اصله*اش از مرکز شهرستان 32 کیلومتر و در شمال باختر شیروان دردامنه کوه*های امام حاضر قرار دارد . ارت??اع غار از سطح دریا حدود 1200 متر و از سطح روستای لوجلی حدود 150 متر است . وجه تسمیه آن نیز از روستای متروکه پوستین دوز در 3 کیلومتری خاور غار گر??ته شده است ، این غار با دهان*های*تقریبا بزرگ و گنبدی شکل به عرض 4 متر و ارت??اع 3 متر به دروازه*ای شبیه است که رو به قبله (جنوب باختری) بز می*شد، نوع و جنس غار پوستین دوز آهکی است و تولد قندیل*های نو ظهور از جوان بودن غار حکایت می*کند.درون غار مرطوب و خاک آن زرد است به نحوی که غار نوردان پس از خارج شدن از غار کاملاً زرد زع??رانی جلوه می*کنند. ساختمان غار درابتدا شبیه تونل تقریبا بزرگی به ابعاد تقریبی 10 متر و ارت??اع 6 متر است که بعداً به سه شعبه اصلی تقسیم می*شود که درست در* مقابل درب ورودی غار قرار دارند، یکی از شعبات که در سمت راست بقیه قرار دارد،* *راه اصلی غار را تشکیل می*دهد و آن دو راه دیگر پس از حدود 15 متر ادامه مسیر بسته می*شود. در ادامه راه اصلی پس از عبور از راه*های پر پیچ و خم و باریک و سرازیری*ها که اگر مسیر حرکت درداخل غار علامت گذاری و به*خصوص طناب کشی نشده باشد. انسان به سختی می*تواند راهش را پیدا کند، به هر حال پس از عبور از این قسمت به محلی از غار می*رسیم که حتماً می*بایستی سینه خیز حرکت کرد البته ??اصله دهانه غار تا قسمت مذکور 60 متر است پس از عبور از منطقه سینه خیز که 4 متر طول دارد و ا??راد تنومند نمی*توانند از این قسمت عبور نمایند به محوطه*ای نسبة بزرگ به ابعاد 3 × 10 متر به ارت??اع تقریبی 4 الی 7 متر به شکل یک شکا?? می*رسیم که انتهای این شکا?? به ح??ره*های باریک و پر پیچ و خم که بیش*تربه سمت بالا تمایل دارند ختم می*شود و این جا پایان غار محسوب می*شود و اما راه دیگری نیز برای بازگشت وجود دارد که به عبور از 4 متر منطقه سینه خیز احتیاج ندارد منتهی کمی مشکل و ??نی است و ‎آن بدین صورت است که در قسمت آخر غار در سمت چپ دیواره*ای در حدود 6 متر وجود دارد که در انتهای دیوار ح??ره*ای است که می*بایستی از دیوار صعود کرد. درمسیر دیواره 6 متری دو گیره محکم به طور واژگون در 5 متری رشد کرده است که چیزی جز دو استالاکمیت نیست و می*توان به کمک آن*ها صعود کرده و مسیر ح??ره را به صورت خمیده طی نمود و با تمایل به سمت چپ مسیر راه را ادامه داد و از جلو منطقه سینه خیز سرازیر شد.در کل غار پوستین دوز با وجود انشعاب*های ??راوان و ح??ره*های به هم پیوسته و پیچ در پیچ، غار نورد را دچار سردرگمی می*کند و برای ا??راد ناوارد و غیر ??نی بازدید از این غار بدون راهنما و نخ کشی دشوار و خطرناک است . طول م??ید غار 120 متر و زمان بازدید 2 ساعت است.

شهر تاریخی جرمگان بیرجند - بجنورد در جنوب شهر بجنورد آثار بسیاری از یک شهر تاریخی*نمایان است این شهر به نام جرمگان یا جرمقان،* سرشناس بوده و یکی از شهرهای آباد و بزرگ خراسان به شمار می*ر??ته و به دست سپاهیان مغول به کلی ویران شده است. istta.ir غار کا??ر قلعه - شیروان این غار همان گونه که از اسمش پیداست ، غاری مسکونی است و در زمان*های گذشته از آن به عنوان پناه*گاه است??اده می*شده است چون در اطرا?? آن آثاری از سنگ چین و دیوارهای سنگی به چشم می*خورد و در راستای این غار در پای کوه (جنوب غار) گورستان قدیمی کوچکی قرار دارد که مسکونی بودن آن را به اثبات می*رساند. غار کا??ر قلعه در ارت??اع 50 متری سطح دره در 5 کیلومتری جنوب باختری روستای گلیان در قسمت راست دره وسیعی که راه برزلی از آن می*گذرد واقع است و دهانه غار عمومی به سمت زمین و به صورت شکا??ی سنگی است که پس از 3 متر به ک?? غار و به منطقه تقریباً وسیعی به ابعاد 6 × 8 متر با ارت??اع 5/1 متر که انسان ناچار است خمیده راه برود. سابق بر این در قسمت مسدود شده چاهی به عمق 4 متر وجود داشته که به سمت خاور منتهی می*شد و دارای سالن*ها و??ضاهای وسیعی بود و حتی اجناس عتیقه و کتاب*های خطی نیز از این غار به دست آمده است. نکته جالب توجه این که در مدت بازدید از این غار یک جمجمه انسان و یک تکه سنگ سیاه تراشیده شده به دست آمد. غار مذکور در صورت درست بودن روایت روستاییان غار جالبی خواهد بود ولی در غیر این صورت دیدنی و جالب نیست. در گلیان غار دیگری نیز وجود دارد که به علت وصل شدن ??اضل آب منازل به غار غیر قابل بازدید است.روستای استخری (اسطرخی) شیروان هم دارای غاری کوچک اما دیدنی می*باشد که در کنار آبشار بلند روستا واقع شده است.

زادگاه نوشیروان (??قت دژ) - اس??راین در شمال خاوری*اس??راین، روستای نوشیروان زادگاه سلطان انوشیروان واقع شده است. در قسمت خاوری آن حصاری محکم که به نام «??قت دژ» معرو?? است، وجود دارد . بنای این محل را به قباد ??یروز نسبت می*دهند. آثار خرابه*های آن در حال حاضر، بر روی تپه*ای که بین قریه نوشیروان و دنج قرار دارد ، به چشم می*خورد و بین اهالی آن منطقه به نام «علیقیچ نوشیروان» معرو?? است. آثار مکشو??ه ناشی از ح??اری*های انجام شده در این ناحیه به دوران*های قرون اولیه اسلامی و مغول تعلق دارند. از آن جمله می*توان به مجسمه بودا که جنس آن از م??رغ است و هم چنین به کاسه عودسوزی که با اشکال هندسی و خط کو??ی تزیین شده ، اشاره نمود. istta.ir سد مهار - اس??راین این سد در سه کیلومتری جنوب خاوری*دهکده کلاته سنجر، در جنوب شهرستان اس??راین، بر روی رودخانه کال شور ـ که امروزه خشک شده است ـ احداث شده و اکنون تنها بقایای بخش میانی آن بر جای مانده و ظاهراً از آثار دوره ایلخانی ـ تیموری است بند مهار سه دوره تاریخی ساسانی ، سلجوقی و مغول را در بردارد. در مأخذ و منابع، از این بند ذکری به میان نیامده ؛ اما در تعدادی از اسناد و قباله*های محلی دوره تیموری و روایات ا??واهی بومی ، نام بانی آن را خواجه نجم الدین انصاری ذکر کرده*اند. این شخص همانی است که مقبره*اش در دهکده زیر آباد جوین است.دیواره سد به صورت مستقیم و در جهت شرقی ـ غربی بنا شده و در ساخت آن از سنگ*های قلوه*ای رودخانه، آجر و ملات آهک است??اده شده است. به نظر می**رسد که قدمت بخش سنگی سد بیش از قسمت آجری آن باشد و ظاهراً از آجر بعدها برای مرمت قسمت*های آسیب دیده است??اده شده است . در این تعمیرات، ردی??*های آجر که به صورت عمودی چیده شده*اند ، در میان بخش*های سنگی به کار ر??ته*اند . در حال حاضر ، دو ردی?? از این آجرها دیده می*شود.نکته*ای که این سد را از دیگر سدهای قدیمی منطقه خراسان متمایز می*سازد ، احداث آن در میان دشت و بین تپه*های نسبتاً کم ارت??اع است ؛ در حالی که دیگر سدها در میان دره*های کم عرض و در میان کوه*ها احداث شده*اند. سد مهار اس??راین، به عنوان مخزنی برای ذخیره آب*های روان ??صلی که از ارت??اعات سرازیر می*شده، کاربرد داشته است. در کنار سد، آثار ساختمان خرابه*ای از آجر مشهود است که احتمال دارد محل زندگی کسانی بوده که مسؤولیت نگهبانی و تقسیم آب بند را بر عهده داشته*اند. هم*چنین در قسمت شمالی و جنوبی سد، آثار نهرهایی قدیمی که وظی??ه انتقال آب سد را بر عهده داشته*اند ،* دیده می*شود.

تالار آیینه - بجنورد یکی دیگر از دیدنی های بجنورد را تالار آیینه این شهر تشکیل می دهد. این تالار محل ستاد ??رماندهی یار محمد خان بوده است و امروزه از دیدنی های منطقه به شمار می آید. حمام قدیمی - جاجرم بنای حمام قدیمی در جاجرم واقع شده و قدمت آن به اواخر دوره تیموری برمی*گردد این حمام تا چند دهه پیش نیز مورد است??اده بوده است. این حمام از سنگ و ساروج ساخته شده و دارای ??ضاهای مختل?? هشت ضلعی برای رخت*کن، گرمخانه و خزینه، با پوشش*های گنبدی است.