رفتن به مطلب
انجمن پی سی دی
masterina

پرسش و پاسخ‌های مهم در مورد نفقه

پست های پیشنهاد شده

ارسال شده در (ویرایش شده)

اگر مرد مالى نداشته باشد كه ن??قه خود و زن و نزدیكان واجب الن??قه اش را بدهد پرداخت ن??قه با توجه به قدرت مالی او به این ترتیب خواهد بود: خود شوهر مقدم بر زنش و زن مقدم بر نزدیكانش است‌؛ پس آنچه كه از روزیش زیاد مى آید براى زن مصر?? مى شود و به نزدیكان داده نمى‌شود مگر آنكه از ن??قه زن هم اضا??ى آمده باشد. منظور از ن??قه خودش هم كه مقدم بر ن??قه همسرش است مقدار روزى روز و شبش و نیز پوششى كه لایق حالش مى باشد ‌و نیز هر چیزى است كه اضطرار به او پیدا مى‌كند؛ مانند وسایل آشپزی، زیرانداز و روانداز؛ پس اگر چیزى بیش از این، زیاد بیاید لازم است برای همسرش مصر?? نماید سپس برای نزدیكانش.

 

در ??قه اسلامی بخشی از هزینه های جاری در زندگی زن بر عهده شوهر است که از آن به ن??قه یاد می شود. اینکه ن??قه چیست؟ به چه کسانی تعلق می گیرد؟ و چه مواردی جزء ن??قه هستند؟ سوالاتی است که این نوشته به پاسخ آنها می پردازد.

 

 

ن??قه چیست؟

ن??قه در لغت به آن چیزی گ??ته می شود که ان??اق می شود[1] و در اصطلاح شرع، هزینه ی نیازمندیهای متعار?? زندگی است که پرداخت آن بر شخص واجب است.

 

 

به چه کسانی باید ن??قه داد؟

ن??قه با یکی از سببهای سه گانه ی زوجیت، قرابت و مالکیت بر انسان واجب می شود.[2] بنابراین پرداخت ن??قه به همسر(زن) به سبب زوجیت، ??رزندان (و ??رزندان آنها)، پدر و مادر (و پدر و مادر آنها) به سبب قرابت و غلام و کنیز و حتی حیواناتی خانگی[3] به سبب مالکیت بر انسان واجب است.

 

 

ت??اوت این سه نوع

ملاک در نوع سوم ن??قه، مالكیت و مملوكیت است.

 

ملاك نوع دوم ن??قه، مالكیت و مملوكیت نیست؛ بلكه حقوقى است كه طبیعتاً ??رزندان بر به وجودآورندگان خود پیدا مى كنند و حقوقى است كه پدر و مادر به حكم شركت در ایجاد ??رزند و به حكم زحماتى كه در دوره كودكى ??رزند خود متحمل شده اند بر ??رزند پیدا مى كنند. شرط این نوع از ن??قه، ناتوان بودن شخص واجب الن??قه است.

 

ملاک نوع اول ن??قه كه مرد در مورد زن صر?? مى كند نه مالكیت و مملوكیت است و نه حق طبیعى به م??هومى كه در نوع دوم گ??ته شد و نه عاجز بودن و ناتوان بودن و ??قیر بودن زن؛ زیرا اگر زن ثروتمند و داراى درآمد سرشارى هم باشد و مرد ثروت و درآمد كمى داشته باشد، باز هم مرد باید هزینه متعار?? زندگی او را تأمین كند.[4]

 

??رق دیگرى كه این نوع از ن??قه با نوع دوم و سوم دارد این است كه در آن دو نوع اگر شخص از زیر بار وظی??ه شانه خالى كند و ن??قه ندهد گناهكار است؛ اما چون جنبه حقوقی ندارد نمی توان آن را از راه قانون استی??ا کرد؛ ولى در نوع اول اگر مرد از زیر بار وظی??ه شانه خالى كند، زن حق دارد به صورت یك امر حقوقى اقامه دعوا كند و در صورت اثبات، تمام ن??قه خود را از مرد بگیرد[5].[6]

 

 

تمرکز بحث در موضوع همسر

به دلیل گستردگی بحث، احکام و ??روعات متعدد در موضوع ن??قه زن ، سخن را در نوع اول (ن??قه همسر) متمرکز ساخته و تنها به احکام آن می پردازیم:

 

 

پرداخت ن??قه به کدام زن واجب نیست؟

پرداخت ن??قه به زنی که عقدش موقت است و نیز زنی که ناشزه شده است (در نزدیکی و خروج از خانه تابع ??رمان شوهر نیست) و نیز همسری که شوهر نمی تواند بهره جنسی ببرد مگر به دلیل شرعی (مانند عادت ماهانه و یا احرام) و یا عقلی (مانند بیماری) و نیز س??ری که با اذن مرد صورت پذیر??ته است که در تمام این موارد پرداخت ن??قه واجب است.[7]

 

ن??قه در طلاق رجعی

زنی که در عده طلاق رجعی است ن??قه او پا برجا و مرد باید تا پایان زمان عده ن??قه او تمام و کمال پرداخت نماید.[8]

 

مقدار ن??قه

ن??قه شرعا اندازه اى ندارد؛ ‌بلكه قاعده این است كه مرد باید آنچه را که زن [برای یک زندگی متعار??] به آن نیاز دارد را برای او تهیه کند؛ مانند غذا، پوشاک، محل سكونت و وسائلى كه برای و پخت و پز و نظا??ت و مانند آن.[9]

 

 

موارد و اندازه و کی??یت آن چه که در ن??قه بر مرد واجب است

 

 

خوراک

 

باید به مقداری باشد که او را سیر کند. از نظر نوع و کی??یت نیز ملاک غذایی است که برای امثال آن زن در شهرش متعار?? است. همچنین نوع غذا باید با مزاج او سازگار باشد به طوری که ترک یا تحمیل آن ضرری را متوجه او نکند.

 

پوشاک

در جنس و نوع پوشاک نیز رعایت پوشاک متعار?? شهر و دیار او و نیز متناسب با شأنش لازم است. به گونه ای که اگر از صاحبان تجمل باشد واجب است كه علاوه بر لباس بدن، لباسى به حسب حال امثال او، برایش تهیه شود.[10]

 

مسکن

در تهیه مسکن نیز ملاک همان رعایت متعار?? و متناسب با شأن امثال این زن ملاک است. با توجه به این نکته که در موضوع مسکن، زن می تواند از شوهر بخواهد که برای او مسکن مستقلی تهیه کند (خودش باشد و همسرش)؛ چه به خریدن باشد و چه به اجاره و امثال آن.

 

هزینه درمان

در بیماریهایی که نوع مردم به آن دچار می شوند که هم دچار شدن به آنها و هم هزینه داروی آنها در بین مردم عادی و متعار?? است؛ تامین هزینه جزء ن??قه است و بر مرد واجب؛ اما در بیماریهای و یا هزینه های نامتعار?? بر مرد واجب نیست که به عنوان ن??قه هزینه ای کند.[11]

 

 

تذکر بسیار مهم

این سخن هرگز به معنای این نیست که پس «هزینه کردن در این موارد حرام شرعی است و مرد باید از آن پرهیز کند»؛ هرگز. نبود تکلی?? ??قهی در موردی هرگز به معنای منع ??قهی از انجام آن و نیز برچیده شدن وظی??ه اخلاقی در آن مورد نیست. زن هم از نظر ??قهی وظی??ه ندارد در خانه مرد بشورد، بپزد و خانه را نظا??ت کند؛ اما این کار را با دل و جان و برای گرمی کانون خانواده انجام می دهد. بنابراین نبود تکلی?? ??قهی در پرداخت هزینه های بالای نامتعار?? درمان، هرگز به معنای منع ??قهی از انجام این کار نمی باشد.

 

خلاصه اینکه

بهتر آن است كه در تمام موارد ذكر شده رعایت عر?? و عادت شود. در وسایلى هم كه زن به آنها احتیاج دارد نیز باید آنچه كه براى امثال او متعار?? است، رعایت شود.[12]

 

دریا??ت نقدی ن??قه

اگر شوهر هزینه خوراک همسر را به صورت نقدی به او پرداخت کرد؛ ضمن آنکه وظی??ه از عهده اش ساقط شده است؛ زن نیز مالک آن گشته و مرد حقی در آن پول داده شده ندارد؛ زن نیز نمی توان مرد را ملزم به پرداخت همیشگی ن??قه نقدی کند.[13]

 

 

مواردی از ن??قه که زن مالک نمی شود

به غیر از خوراک، در سایر موارد آنچه که مرد برای ر??ع نیازهای متعار?? زندگی؛ مانند پوشاک و مسکن در اختیار زن قرار می دهد تا وقتی که رسماً به تملیک زن درنیاورده است همگی جزء اموال مرد محسوب شده و مرد مالک تمام آنها است. برای مثال لباسی را که مرد برای پوشش به زن داده است؛ زن نمی تواند بدون اجازه او ب??روشد و یا به دیگری ببخشد.[14]

 

 

ترتیب پرداخت ن??قه به واجب الن??قه ها

اگر مرد مالى نداشته باشد كه ن??قه خود و زن و نزدیكان واجب الن??قه اش را بدهد پرداخت ن??قه با توجه به قدرت مالی او به این ترتیب خواهد بود:

 

خود شوهر مقدم بر زنش و زن مقدم بر نزدیكانش است‌؛ پس آنچه كه از روزیش زیاد مى آید براى زن مصر?? مى شود و به نزدیكان داده نمى‌شود مگر آنكه از ن??قه زن هم اضا??ى آمده باشد.[15]

 

منظور از ن??قه خودش هم كه مقدم بر ن??قه همسرش است مقدار روزى روز و شبش و نیز پوششى كه لایق حالش مى باشد ‌و نیز هر چیزى است كه اضطرار به او پیدا مى‌كند؛ مانند وسایل آشپزی، زیرانداز و روانداز؛ پس اگر چیزى بیش از این، زیاد بیاید لازم است برای همسرش مصر?? نماید سپس برای نزدیكانش.[16]

 

 

وجوب تلاش برای کسب هزینه ن??قه

مردی که چیزی برای ادای ن??قه ندارد واجب است به هر وسیله مشروعی که شده آن را به دست آورد.[17]

ویرایش شده توسط masterina

به اشتراک گذاری این ارسال


لینک به ارسال
به اشتراک گذاری در سایت های دیگر

برای ارسال دیدگاه یک حساب کاربری ایجاد کنید یا وارد حساب خود شوید

برای اینکه بتوانید دیدگاهی ارسال کنید نیاز دارید که کاربر سایت شوید

ایجاد یک حساب کاربری

برای حساب کاربری جدید در سایت ما ثبت نام کنید. عضویت خیلی ساده است !

ثبت نام یک حساب کاربری جدید

ورود به حساب کاربری

دارای حساب کاربری هستید؟ از اینجا وارد شوید

ورود به حساب کاربری

×
×
  • جدید...