رفتن به مطلب
انجمن پی سی دی
secret63

تاريخچه تصويربرداري در پزشكي

پست های پیشنهاد شده

«ويلهلم رونتگن» ??يزيكدان 50 ساله و استاد ??يزيك دانشگاه «وورتسبورگ» آلمان روز هشتم نوامبر 1895، هنگامي كه به نظر مي

 

479.jpg

 

رسيد به اواخر دوران ??عاليت علمي اش رسيده باشد، به كش?? يكي از بزرگترين پديده هاي قرن 19 يعني «اشعه ايكس» نايل شد.

ويلهلم شگ??ت زده در آزمايشگاه تاريك خود نشسته بود. هنگام انجام يك آزمايش دست او تصاد??اً بين يك ص??حه ??لوئورسان و حباب شيشه اي مخصوص قرار گر??ته بود كه جريان الكتريسيته درونش برقرار بود و استخوانهاي دستش كه در زير پوست سالم پنهان بودند، نمايان شد.

 

اشعه ايكس

اين اشعه كه يكي از مهمترين اكتشا??ات تاريخ بشري است، موجب شهرت جهاني رونتگن شد و اولين جايزه نوبل ??يزيك را در سال 1901 براي وي به ارمغان آورد. در سالهاي بعد هم اشعه ايكس در حوزه هاي علوم ديگري چون ژنتيك و ??يزيك ذره اي به كار گر??ته شد و موجب اهداي جوايز نوبل به دانشمندان ديگر شد.

قبلاً اشعه ايكس تنها براي تشخيص شكستگي استخوانها به كار مي ر??ت، اما اكنون دامنه كاربرد آن تا جايي گسترده شده كه با كمك آن مي توان به بررسي حا??ظه پرداخت و يا به علل اعتياد پي برد.

بعضي از دانشمندان اعتقاد دارند، تصويربرداري از بدن انسان ممكن است بتواند به پرسشهايي پاسخ دهد كه تاكنون خارج از دسترس انسان تصور مي شده اند؛ مثلاً منشأ آگاهي انسان!

 

عكس ساده از استخوان

قدرت اشعه ايكس براي نشان دادن آنچه در زير پوست قرار دارد چند ه??ته پس از كش?? ات??اقي رونتگن، توسط پزشكان به كار گر??ته شد. چهار روز پس از رسيدن اين خبر به پزشكان آمريكايي، آنها مو??ق شدند گلوله اي را با است??اده از همين اشعه در پاي يك بيمار پيدا كنند.

در سال 1898 اين تكنيك به خارج از آزمايشگاه ها راه پيدا كرد و توسط ارتش انگليس براي سربازان مجروح جنگي مورد است??اده قرار گر??ت و تا 70 سال پس از آن نيز به همان شكل اوليه؛ يعني گر??تن عكس ساده از استخوان به كار گر??ته شد.

 

سي تي اسكن

در سال 1972 دانشمندي انگليسي به نام «گلد ??ري هانس ??يلد» اشعه ايكس سه بعدي را كش?? كرد. در اين روش از تصويربرداري كه به آن «سي تي اسكن» مي گويند، تعداد زيادي دسته هاي اشعه ايكس كه با زواياي مختل?? به قسمتي از بدن تابيده مي شوند، با هم تركيب شده و يك تصوير واحد را به صورت سطح مقطع مي سازند. وقتي اين مقطعها در كنار يكديگر قرار مي گيرند، تصوير سه بعدي از بدن به دست مي آيد.

تهيه يك تصوير واحد از سر به ده ها هزار دسته اشعه ايكس نياز دارد كه ارتباط هر يك از آنها با يكديگر نياز به محاسبات پيچيده رياضي دارد. هانس ??يلد، برنامه رايانه اي مورد نياز براي اين محاسبات را همراه با خود دستگاه آماده كرد و در سال 1972 اولين دستگاه سي تي اسكن در بيمارستاني واقع در ويمبلدون آغاز به كار كرد و تا سال 1978 بيش از هزار دستگاه در سراسر جهان توليد شد.

سي تي اسكن امروزه يكي از تكنيكهاي متداول مورد است??اده در بيمارستانهاي بزرگ است. اين روش را مي توان براي بيماران مختل?? به كار برد؛ از بيماران مبتلا به سرطانهاي پيشر??ته تا ا??رادي كه در تصاد??ات مجروح شده اند.

اما اين تكنيك داراي دو اشكال اساسي است. اول اينكه بيماران در معرض مقدار زيادي اشعه ايكس كه بالقوه سرطان زا است قرار مي گيرند و ديگر آنكه سي تي اسكن تصوير واضحي از با??ت نرم در اختيار نمي گذارد و در اين مورد نمي توان كاري كرد.

برخلا?? استخوان كه اتم هايش بسيار متراكم هستند، با??ت نرم به ميزان كمتري اشعه ايكس را جذب مي كند و به همين دليل تصويري محو با حدود نامشخص به دست مي آ يد. وقتي قرار است روده ها يا دستگاه گردش خون با سي تي اسكن مورد بررسي قرار بگيرد، مقداري ماده حاجب مثل سول??ات باريم به كار مي رود تا وضوح تصوير بيشتر شود.

اما با اين حال، باز هم موارد زيادي مثل شناسايي آسيبهاي م??اصل و رباط ها خارج از دسترس سي تي اسكن قرار دارد

 

MRI

راه حل اين مسأله «MRI» بود كه در دهه 70 پديد آ مد. دانشمندان آمريكايي در اواسط دهه 40 نشان داده بودند كه وقتي هسته هيدروژن در ميدانهاي مغناطيسي قرار گيرند، مانند آهنرباهاي ريز پشت سر هم ردي?? مي شوند، در صورتي كه امواج راديويي با ??ركانس مناسب به اين هسته ها برخورد كند، ارتباط شان گسيخته شده و يك سيگنال راديويي به وجود مي آورند.

اندازه گيري سيگنالهايي كه از قسمتهاي مختل?? بدن بدست مي آيند در حقيقت بيانگر ميزان آب و تراكم با??تهاست و مي تواند نوعي تصوير ايجاد نمايد.

در سال 1980، هانس ??يلد، استاد دانشگاه ناتينگهام نرم ا??زار و سخت ا??زار رايانه اي مورد نياز را براي توليد اولين تصوير MRI مغز عرضه كردند. امروزه MRI به يكي از روشهاي تشخيص بسيار مهم در دانش پزشكي نوين تبديل شده است كه البته با توجه به هزينه ساخت دستگاه و نگهداري آن هنوز كاربرد كاملاً عمومي پيدا نكرده است.

پزشكان از MRI براي بررسي با??تهاي نرم و بويژه مغز است??اده مي كنند. پس از گذشت اندك زماني MRI دريچه تازه اي بر روي علم پزشكي گشود؛ نوروگرا??ي يا تصويربرداري از با??ت عصبي اعصاب كه توسط لايه اي از چربي احاطه شده اند.

اساس تكنيك نورگرا??ي بر اين حقيقت استوار است كه ??ركانس سيگنالهاي راديويي خارج شده از با??ت عصبي با سيگنالهاي با??ت چربي كمي اختلا?? دارد. با است??اده از اين اختلا?? كوچك دانشمندان مو??ق شدند از اعصاب آسيب ديده تصاويري تهيه كنند به طوري كه جراحان بتوانند عملهاي جراحي بسيار ظري?? را با دقت و اطمينان زياد انجام دهند.

پت اسكن (PET scan)

آخرين پيشر??ت در زمينه تصويربرداري پزشكي بسيار حيرت آور است: «پت اسكن» (PET scan) مي تواند به طور مستقيم ??عاليت مغز را مورد بررسي قرار دهد. در اين روش نوعي ايزوتوپ راديواكتيو به بيمار تزريق مي شود كه «پوزيترون» ساطع مي كند. وقتي اين «پوزيترون»ها با الكترون مواجه مي شوند و يكديگر را خنثي كرده و دو اشعه گاما ايجاد مي كنند كه در جهت مختل?? حركت مي كند.

ماده ايزوتوپ را مي توان از جنس كربن، نيتروژن و اكسيژن انتخاب كرد. اين عناصر در زمان ??عاليت مغز جذب مي شوند و به اين ترتيب اسكن مي تواند نشان دهد هنگامي كه ما ??كر مي كنيم، احساس مي كنيم يا چيزي را به خاطر مي آوريم در مغزمان چه ات??اقي مي ا??تد.

پت اسكن براي بررسي تأثير داروها و مواد مختل?? بر ??عاليت مغز نيز مورد است??اده قرار مي گيرد.شايد بحث برانگيزترين كاربرد پت اسكن يا??تن پاسخ اين پرسش باشد كه ماهيت خودآگاهي انسان چيست؟ تاكنون پت اسكن نتوانسته محل دقيق درك انسان را نشان بدهد.

به هر حال، مهم اين است كه تصويربرداري پزشكي راه بسياري را طي كرده و از هنگامي كه ??قط در مورد شكستگي استخوانها مي توانست به انسانها كمك كند، بسيار پيشر??ت كرده است. اما شايد راه زيادي نيز در پيش باشد تا به زواياي پنهان وجود آدمي رخنه كرد.

به اشتراک گذاری این ارسال


لینک به ارسال
به اشتراک گذاری در سایت های دیگر

برای ارسال دیدگاه یک حساب کاربری ایجاد کنید یا وارد حساب خود شوید

برای اینکه بتوانید دیدگاهی ارسال کنید نیاز دارید که کاربر سایت شوید

ایجاد یک حساب کاربری

برای حساب کاربری جدید در سایت ما ثبت نام کنید. عضویت خیلی ساده است !

ثبت نام یک حساب کاربری جدید

ورود به حساب کاربری

دارای حساب کاربری هستید؟ از اینجا وارد شوید

ورود به حساب کاربری

×
×
  • جدید...