بررسی اثر اشعه uv بر روی پارچه ها

[Feisal 0]

بررسی اثر اشعه UV بر روی خواص پرزدهی پارچه پشم پلی‌استر ۴۵/۵۵ و ۲۰/۸۰

 

اشعه UV (ماوراء بن??ش) اشعه‌ای غیر قابل رویت است که دارای ??رکانسی پائین‌تر از طی?? مرئی است بهترین طول موج یا ??رکانسی که می‌توان به کمک آن میکروارگانیزم‌ها و آلودگی‌های میکروبی را از بین برد طول موج ۲۵۴nm می‌باشد. به این طول موج (UV-c) نیز می‌گویند.

 

امروزه پرزدهی پارچه‌های ??استونی نقش به‌سزائی در صنعت نساجی دارد به‌همین دلیل ما به بررسی اثر اشعه UV بر روی پارچه‌های ??استونی (۴۵-۵۵) پشم پلی‌استر و همچنین پارچه پشم ـ پلی‌استر (۲۰-۸۰) در خاصیت پرزدهی آنها پرداختیم و به نتایج بسیار مهمی نایل شدیم که عبارتند از اینکه در نمونه پشم پلی‌استر (۴۵-۵۵) در اثر اشعه UV استحکام ا??زایش پیدا کرد و در نمونه پشم پلی‌استر (۲۰-۸۰) استحکام بالعکس یا??ت و همچنین اثر اشعه UV باعث کاهش پرزدانه در نمونه (۴۵-۵۵) و ا??زایش پرزدانه در نمونه پلی‌استر تابش دیده گردید و نتایج مهم دیگری که در پروژه ارائه شده است.

??? مقدمه:

اشعه UV (ماوراء بن??ش) اشعه‌ای غیر قابل رویت است که دارای ??رکانسی پائین‌تر از طی?? مرئی است بهترین طول موج یا ??رکانسی که می‌توان به کمک آن میکروارگانیزم‌ها و آلودگی‌های میکروبی را از بین برد طول موج ۲۵۴nm می‌باشد. به این طول موج (UV-c) نیز می‌گویند.

خورشید که یک راکتور هسته‌ای طبیعی است طی??ی از انرژی الکترومغناطیسی، از امواج کیهانی تا امواج رادیوئی تولید می‌کند، ما به بخشی از این امواج، آشنائیم، از جمله مادون قرمز که زمین را گرم می‌کند و اشعه‌های مرئی که توسط چشم قابل دیدن می‌باشند. اشعه UV در محدوده ۲۰۰ـ۴۰۰ نانومتر می‌باشد که به سه دسته تقسیم می‌شود:

UV-A که طول موج در محدوده ۳۱۵ـ۴۰۰ نانومتر دارد و به موج بلند مشهور است و برای برنزه کردن پوست در بسترهای مخصوص است??اده می‌شود.

UV-B کە دارای طول موج در محدوده ۲۹۰-۳۱۵ نانومتر است و برای ضدع??ونی کردن پوست هنگام بروز بیماری پسوریاسیس است??اده می‌شود و به موج متوسط مشهور می‌باشد.

قرارگیری بیش از حد در معرض UV-A و UV-B موجب بروز سرطان پوست و آب مروارید می‌گردد. (UV-C) دارای طول موجی در محدود ۲۹۰-۲۰۰ نانومتر می‌باشد و به موج کوتاه مشهور است و برای گندزدائی آب و یا هوا است??اده می‌شود و اگر به درستی است??اده شود ضرری برای انسان ندارد.

اما قرارگیری بیش از حد در معرض انرژی این اشعه موجب قرمز شدگی موقت پوست و ورم ملتحمد موقت می‌شود.

??? پرزدهی چیست؟

پرزدهی در پارچه، پدیده‌ای است که در اغلب موارد نامطلوب می‌‌باشد زیرا با ظاهر شدن این گلوله‌های ریز برسطح پارچه، از زیبائی و نرمی آن کاشته می‌شود.

این پدیده از سه مرحله مجزای تشکیل پرز (بر اثر بیرون آمدن سر الیا?? از پارچه)، درهم پیچیدن پرزها و تشکیل پرزدانه و در نهایت کنده شدن پرزدانه به‌عنوان پایان عمر یک پرزدانه تشکیل شده است.

مشخصات عمومی پارچه مورد مصر??:

۱) پارچه ??استونی پشم ـ پلی‌استر (۵۵-۴۵)

۲) پارچه ??استونی پشم ـ پلی‌استر (۸۰ـ۲۰)

ال??) نمونه نخ دولا ۴۰ den: دنیر

ال??) نمره نخ دولا ۴۰ den

ب) وزن در متر مربع ۳۹۵۵ gr/m

ب) وزن در متر مربع gr/m۳۹۵

ج) تراکم تار و پود

ج) تراکم تار و پود:

۱) تراکم کار cm ۵/۲۸

۱) تراکم تار cm ۵/۲۸

۲) تراکم پود ۱۸ cm

۲) تراکم پود ۱۸ cm

د) تابدر متر ۶۰۰ به بالا

هـ) نوع با??ت: سرژه

هـ) نوع با??ت: سرژه

شرح انجام آزمایش

ابتدا به مقدار ۲ تا ۳ متر از پارچه ??استونی پشم پلی‌استر (۵۵-۴۵) و پارچه ??استونی پشم پلی‌‌استر (۸۰-۲۰) تهیه شد. سژس ۴ نمونه cm ۱۸*۴۲ از هر کداماز پارچه‌ها را بریده و آن را آهار، در معرض اشعه UV با دستگاه مخصوص اشعه UV قرار داده شد.

زمان قرارگیری در مقابل اشعه UV

سپس ۴ نمونه، به ترتیب در زمان‌های نیم ساعت، ۱ ساعت، ۲ ساعت و نیم و ۳ ساعت در مجاورت اشعه UV قرار داده شد.

??? آزمایش میزان تشکیل پرزدانه‌ای بودن نمونه‌ها با دستگاه ماتین دل Martindle

در این آزمایش از دستگاه سایش Martindle است??اده شد. در این دستگاه از دو دسته نگهدارنده نمونه است??اده می‌شود، یک دسته نگهدارنده‌های بزرگ که ثابت هستند و یک دسته نگهدارنده کوچک متحرک که توپی‌ها در آن قرار می‌گیرد. نمونه‌های روی این توپی‌ها نصب می‌شوند.

نمونه مورد آزمایش بر روی نمونه‌ای از همان پارچه‌ با ??شار کم مالیده می‌شود و بعد از آن به همان ترتیب گ??ته شده مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. ??شار اعمال شده به نوع پارچه مورد آزمایش بستگی دارد:

برای پارچهظهای تاری و پودی و رومبلی از ??شار cn/cm ۵/۲ است??اده می‌شود. در این حالت نیاز به وزنه اضا??ی بر روی نگهدارنده نیست.

??? روش کار

ابتدا پارچه UV داده نشده (خام) از هر ۲ پارچه به اندازه ۱۸٭۴۲ سانتی‌متر را بریده و نمونه ۱۸/۴۲ را cm۱۴ بریده شد. این نمونه ۱۴cm از هر کدام را روی نگهدارنده پائینی Martindle یعنی در محل ساینده استاندارد در آزمایش سایش بسته شده و سپس به قطر cm ۵/۲ از پارچه به‌صورت دایره‌ای بریده شده و برای نگهدارنده متحرک که پشت آن غری قرار داده می‌شود که برای تعیین میزان پرزدانه از این نمونه است??اده خواهد شد. این نگهدارنده متحرک توسط میله‌ای روی ماشین سوار است تا به کمک این میله حرکت به نگهدارنده منتقل شود. در اثر حرکت این نگهدارنده بر روی نگهدارنده پائین، مالش دو پارچه صورت می‌گیرد. چنانچه پارچه دارای با??ت تاری ـ پودی و یا از نوع پارچه رومبلی باشند نیاز به وزنه خواهد بود. این وزنه‌ها بر روی میله قرار می‌گیرند.

به هر کدام از این دو نمونه میزان مالش مت??اوتی داده شد. به یک ج??ت ۱۲۵ مالش، به ج??ت دیگر ۵۰۰ مالش و به یکی دیگر ۲۰۰۰=۴٭۵۰۰ مالش داده می‌شود و ما در ۱۲۵ دور در ۵۰۰ دور و در ۲۰۰۰ دور نمونه‌ها را مورد ارزیابی جهت تعیین میزان تشکیل پرزدانه بر روی ج??ت نمونه‌ها قرار دادیم.

برای نمونه‌های UV داده شده نیز به مانند نمونه UV داده نشده مراحل ??وق را انجام داده و بدین صورت که نمونه UV داده شده در زمان ۳۰ دقیقه با نمونه ۱ ساعت UV داده شده و با نمونه‌های ۲ ساعت و ۳ ساعت UV داده شده را با یکدیگر از نظر تعداد پرزدانه، ارت??اع پرزها و تراکم تار و پود با چشم بصری و میکروسکوپ مورد مقایسه و ارزیابی قرار گر??ت.

??? روش ارزیابی نمونه‌های مورد آزمایش:

روی هر کدام از ۴ نمونه UV داده شده و نمونه خام آنها ارزیابی صورت می‌پذیرد و درجه‌ای از میزان تشکیل پرزدانه به آنها داده می‌شود. البته ارزیابی نهائی را ج??ت آخری تعیین می‌نماید میزان تشکیل پرزدانه را به ۵ درجه تقسیم‌بندی می‌نمایند. اگر درجه میزان تشکیل پرزدانه برای دو نمونه‌روئی و زیری با هم مت??اوت باشد ملاک، نمونه بالائی خواهد بود.

▪ درجه ۵ نشان دهنده عدم تشکیل و یا تشکیل بسیار ضعی?? پرزدانه است.

▪ درجه ۴ نشان دهنده تشکیل ضعی?? پرزدانه است.

▪ درجه ۴ نشان دهنده تشکیل متوسط پرزدانه است.

▪ درجه ۴ نشان دهنده تشکیل واضح پرزدانه است.

▪ درجه ۴ نشان دهنده تشکیل شدید پرزدانه است.

??? نتایج

نمونه قهوه‌ای پشم پلی‌استر ۴۵/۵۵

با توجه به اینکه مشخصات عمومی پارچه یکسان هستند به نتیجه‌گیری زیر می‌پردازیم:

در نمونه قهوه‌ای (۴۵-۵۵) با توجه به اینکه در اثر اشعه UV استحکام ا??زایش پیدا کرده است (هم در جهت تار و هم در جهت پود) و برعکس در نمونه س??ید (۲۰-۸۰) استحکام کاهش یا??ته است. می‌توان چنین ??رض نمود که استحکام بیشتر نمونه (۴۵ -۵۵) به علت ا??زایش استحکام لی?? پشم بوده است چون در نمونه س??ید میزان درصد پلی‌استر بالا بوده و استحکام پارچه نیز کاهش یا??ته است لذا در اثر تابش ۱۸۷ استحکام پلی‌استر به نظر می‌آید کاهش یا??ته است که باعث کاهش استحکام پارچه شده است.

پس می‌توان نتیجه گر??ت که در اثر تابش UV استحکام پشم ا??زایش یا??ته و استحکام پلی استر کاهش یا??ته است با توجه به مطالب ذکر شده می‌توان توجیه ??رض زیر را در رابطه با کاهش پرزدانه در نمونه قهوه‌ای (۴۵-۵۵) تابش دیده و ا??زایش پرزدانه در نمونه پلی‌استر تابش دیده را به شرح زیر توجیه نمود:

در نمونه (۲۰-۸۰) س??ید، پرزدانه در اثر اشعه UV تشکیل گردید به‌خاطر اینکه درصد کمتری پشم در نمونه بوده و درصد بالائی پلی‌استر که کاهش استحکام پلی‌استر باعث گردید الیا?? راحتر روی هم سرخورده و تشکیل گلوله بدهند. ولی در نمونه (۴۵-۵۵) به خاطر درصد بالای پشم که استحکام آن ا??زایش یا??ته است باعث گردید که با توجه به مقالات موود که علت ایجاد پرزدانه را الیا?? مصنوعی می‌دانند به‌خاطر تضعی?? پلی‌استر و تقویت پشم، پرزدانه‌ای تشکیل نگردید و در اثر مالش‌های ایجاد شده پلی‌استر ضعی?? یا الیا?? پشم تقویت شده، پلی‌استر از بین ر??ته و پرزدانه تشکیل می‌شود.